• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حوز (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




حَوْز (به فتح حاء و سکون واو)، از واژگان قرآن کریم به معنای جمع کردن و ضمّ کردن است. مشتق این واژه در قرآن به صورت مُتَحَیِّز (به ضم میم و فتح تاء و حاء و یاء مشدد مکسور) به معنی موضع گیرنده تنها یکبار در قرآن آمده است.



حَوْز به معنای جمع کردن و ضمّ کردن است. حَیِّز به معنای مکان است.


(وَ مَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ اِلَّا مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ اَوْ مُتَحَیِّزاً اِلی‌ فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ...) متحیّز به معنی موضع گیرنده است و اصل آن چنانکه در اقرب و غیره گفته از حوز است و حیازت نیز از همین مادّه می‌باشد گوئی موضع گیرنده مکان را به خود ضمّ می‌کند که معنی اصلی آن است.
غرض آیه آن است که مسلمان در حال جنگ نمی‌تواند پشت به دشمن کند و عقب نشیند مگر آنکه منظورش از عقب‌نشینی حمله و جنگ و یا موضع گرفتن در نزد دسته دیگر باشد معنی آیه چنین می‌شود: «هر که به آنها پشت کند حقّا که قرین غضب خداست مگر آنکه برای حمله و جنگ منحرف شود و یا نزد دسته دیگر موضع گیرد.»


این کلمه تنها یکبار در قرآن یافته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۹۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۶۴.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ۱۱۷.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۷.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۴۶.    
۶. انفال/سوره۸، آیه۱۶.    
۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۵۷.    
۸. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۶۳-۲۶۴.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۹، ص۳۷.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۴۴۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۸۳.    
۱۳. انفال/سوره۸، آیه۱۶.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حوز»، ج۲، ص۱۹۵.    






جعبه ابزار