مَوْئِل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَوْئِل: (مِن دُونِهِ مَوْئِلًا) «مَوْئِل» از مادّه «
وئل»
(بر وزن سرو) به معنای «
ملجا و پناهگاه و وسیله نجات» است.
(وَ رَبُّكَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ لَوْ يُؤاخِذُهُم بِما كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذابَ بَل لَّهُم مَّوْعِدٌ لَّن يَجِدُوا مِن دُونِهِ مَوْئِلًا ) (و پروردگارت، آمرزنده و داراى
رحمت است؛ اگر مى‌خواست آنان را به خاطر اعمالشان
مجازات كند، عذاب را هرچه زودتر براى آنها مى‌فرستاد؛ ولى براى آنان موعدى است كه هرگز از آن راه فرارى نخواهند داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله:
(الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ) با جمله:
(لَوْ يُؤاخِذُهُمْ بِما كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذابَ) به منزله دو نفر متخاصم‌اند كه نزد
قاضی حاضر شده داورى مى‌خواهند. و جمله:
(بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ يَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلًا) به منزله
حکم صادر از قاضى است كه هر دو طرف را راضى نموده حق هر دو طرف را رعايت كرده است. اصل
عذاب را به اعمال نارواى مردم و به انتقام الهى داده و مساله مهلت در عذاب را به صفت
مغفرت و رحمت خدا داده است، اينجا است كه مغفرت الهى اثر آن اعمال را كه عبارت است از فوريت عذاب برمى‌دارد- و محو مى‌كند و صفت رحمت حياتى و دنيايى را به آنها افاضه مى‌فرمايد.
خلاصه معنا اين است كه: اگر پروردگار تو مى‌خواست ايشان را مؤاخذه كند، عذاب را بر آنان فورى مى‌ساخت، و ليكن عجله نكرد، چون غفور و داراى رحمت است، بلكه عذاب را براى موعدى كه قرار داده و از آن به هيچ وجه گريزى ندارند حتمى نمود، و به خاطر اينكه
غفور و داراى رحمت است، از فوريت آن صرفنظر فرمود، پس جمله:
(بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ ...) كلمه‌اى است كه به عنوان حكم صادر گفته شده نه اينكه خيال شود صرف حكايت است، زيرا اگر حكايت بود جا داشت بفرمايد: بل جعل لهم موعدا ... دقت فرمائيد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَوْئِل»، ص۵۶۰.
