مَدَّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَدَّ:
(مَدَّ الأَرْضَ) مَدَّ: به معنى «كشش و گسترش و بسط دادن» است.
چنان‌كه در آيه ۱۹
سوره حجر خداوند مى‌فرمايد:
(وَ اَلْأَرْضَ مَدَدْنٰاهٰا...) «ما زمين را گسترش داديم...»
كه به احتمال قوى در اين‌جا اشاره به سربرآوردن خشكی‌هاى زمين از زير
آب است، زيرا دانشمندان زمين‌شناسى مى‌گويند كه تمام زمين در آغاز بر اثر باران‌هاى سيلابى زير آب پنهان بود، سپس آب‌ها در گودال‌ها قرار گرفت و خشكی‌ها تدريجا از زير آب نمايان گشتند و روزبروز گسترده شدند.
اين همان چيزى است كه در روايات اسلامى به عنوان «دحو الارض» معروف شده است.
به‌هرحال،
خداوند آن‌چنان
زمین را گسترد كه براى زندگى انسان و پرورش گياهان و جانداران آماده باشد، گودال‌ها و سراشيب‌هاى تند و خطرناک را به وسيله فرسايش كوه‌ها و تبديل سنگ‌ها به
خاک، پر كرد و آن‌ها را مسطح و قابل زندگى ساخت.
در حالى كه چين‌خوردگی‌هاى نخستين آن‌چنان بودند كه اجازه زندگى به
انسان نمى‌دادند.
به موردی از کاربرد
مَدَّ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ هُوَ الَّذِي مَدَّ الأَرْضَ وَ جَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَ أَنْهَارًا وَ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ) (و او كسى است كه زمين را گسترد و در آن كوه‌هاى استوار و نهرهايى قرارداد و در آن از انواع ميوه‌ها يک جفت آفريد؛ (پرده سياه شب را بر روز مى‌پوشاند؛ در اين‌ها نشانه‌هايى است براى گروهى كه تفكّر مى‌كنند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مد در
(مَدَّ الْأَرْضَ) به معناى گستردن است، يعنى زمين را به نحو شايسته‌اى كه بشود در آن زندگى كرد و حيوان و نبات و اشجار در آن پديد آيند، گسترده كرد.
(وَ الأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَ أَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَ أَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْزُونٍ) (و زمين را گسترديم و در آن كوه‌هاى استوارى قرار داديم و از هر گياه موزون، در آن رويانديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مد ارض به معناى گستردن طول و عرض آن است، چون اگر
خدای تعالی زمين را گسترده نمى‌كرد و از سلسله‌هاى جبال پوشيده مى‌شد صلاحيت كشت، زرع و سكونت را نداشت و جانداران كمال حيات خود را نمى‌يافتند.
رواسى صفتى است، كه موصوف آن حذف شده و تقدير آن القينا فيها جبالا رواسى است، يعنى انداختيم در زمين كوه‌هاى رواسى. رواسى كه جمع راسيه است به معناى ثابت است و اشاره است به مطلبى كه در جاى ديگر قرآن بيان نموده و آن اين است كه كوه‌ها مانع از حركت و
اضطراب زمين مى‌شوند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَدَّ»، ج۴، ص۲۶۱.
