مهدویت در ادیان غیر ابراهیمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آن شخصیّت بی‌نظیر و بی‌مانندی که از آسمان و زمین
خبر می‌دهد و
حجت بر تمام مردم است و بر تمام جهان هستی احاطه
ی علمی‌دارد، یگانه
منجی عالم و تنها باز مانده از حجّت‌های الهی،
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) است که چیزی از اسرار عالم بر او پوشیده نیست.
در کتاب‌های مذهبی مقدّسی که در میان هندیان به عنوان
کتاب‌های آسمانی شناخته شده و آورندگان این کتاب‌ها به عنوان
پیامبر شناخته می‌شوند، تصریحات زیادی به وجود مقدّس مهدی موعود (علیه
السّلام) و
ظهور مبارک آن حضرت شده است که قسمتی از آنها از نظر خوانندگان گرامی‌می‌گذرد:
در کتاب «
اوپانیشاد» که یکی از کتب معتبره و از منابع هندوها به شمار می‌رود، بشارت ظهور مهدی موعود (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«این مظهر
ویشنو (مظهر دهم) در انقضای کلّی یا عصر آهن، سوار بر اسب سفیدی، در حالی که
شمشیر برهنه
ی درخشانی به صورت
ستاره دنباله‌دار در دست دارد ظاهر می‌شود، و شریران را تماماً هلاک می‌سازد، و
خلقت را از نو تجدید، و پاکی را
رجعت خواهد داد... این
مظهر دهم در انقضای عالم ظهور خواهد کرد.»
با اندک تاملی در جملات بشارت فوق، ظاهر می‌شود که مقصود از «مظهر ویشنو» همان وجود مقدّس حجة بن الحسن العسکری (علیه
السّلام) است؛ زیرا طبق روایات متواتر
اسلامی آن حضرت در آخر الزمان و در پایان
جهان، ظهور خواهد نمود و با شمشیر قیام خواهد کرد، و تمامی جباران و ستمگران روی زمین را از بین خواهد برد، و در دوران
حکومت آن مظهر
قدرت خداوند، جهان،
آفرینش نوینی خواهد یافت.
مهدی (علیه
السّلام) در آخر الزمان ظاهر می‌شود: در این زمینه
اخبار و
احادیث بسیار زیادی در کتب
شیعه و
سنی از
پیامبر گرامی اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و
ائمّه‌ی معصومین (علیهم‌السّلام) روایت شده است که برخی از آنها را جهت توضیح فرازهای
بشارت مزبور، تحت چند عنوان می‌آوریم:
در کتاب «غیبت»
شیخ طوسی (رحمه الله) از
ابو سعید خدری روایت کرده است که گفت: از رسول خدا (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) شنیدم که بر فراز
منبر می‌فرمود:
«مهدی از
عترت و
اهل بیت من است، او در آخر زمان ظهور می‌کند. در آن هنگام
آسمان بارانش را فرو می‌فرستد،
زمین گیاهان خود را می‌رویاند و او سراسر روی
زمین را پر از عدل و
داد می‌نماید، آنچنان که دیگران ـ ستمگران ـ آن را پر از ظلم و
جور کرده باشند.»
در کتاب «
عقد الدرر»، باب سوم از قول ابو سعید خدری از رسول خدا (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) نقل کرده است که آن حضرت فرمود:
«در
آخر الزمان مردی جوان، با چهره‌ای زیبا و
بینی کشیده، که از عترت من است
قیام می‌کند، زمین را پر از
عدل و داد می‌نماید، همان گونه که پر از
ظلم و جور شده باشد...»
در کتاب «باسک» که از کتب مقدّسه
ی آسمانی
هندوها است، بشارت ظهور حضرت ولیعصر (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«دور
دنیا تمام شود به
پادشاه عادلی در آخر الزمان، که پیشوای
ملائکه و پریان و آدمیان باشد، و
حق و راستی با او باشد، و آنچه در
دریا و زمین‌ها و کوه‌ها پنهان باشد همه را به دست آورد، و از آسمان‌ها و زمین و آنچه باشد خبر دهد، و از او بزرگ‌تر کسی به دنیا نیاید.»
ناگفته پیداست که منظور از آن پادشاه عادل،
موعود همه
ی ملّت‌ها، وجود مقدّس حجّت بن الحسن العسکری (علیه
السّلام) است زیرا طبق روایات
اسلامی و وعده‌های تمامی
انبیا، تنها اوست که به عدل و داد قیام می‌کند و ریشه
ی ظلم و
بیداد را از بنیاد بر می‌کند، و جهان را پر از عدل و داد می‌نماید، و آنچه در دریا و زمین و کوه‌ها پنهان شده به دست می‌آورد، و تنها اوست که در آخر الزمان ظاهر می‌شود و تحول و دگرگونی عظیمی در دنیا به وجود می‌آورد، و زحمات همه
ی پیامبران را که به منظور برقرار ساختن
عدالت اجتماعی آمده‌اند به ثمر می‌رساند، و فرمانش بر همه
ی موجودات جهان نافذ است.
به هر حال، در این بشارت و بشارات دیگری که در
سایر کتب مقدسه
ی مذهبی اهل ادیان آمده، موضوع ظهور مبارک حضرت مهدی (علیه
السّلام) به قدری واضح و روشن است که هیچ گونه نیازی به توجیه و تفسیر ندارد؛ ولی در عین حال، برای این که معلوم شود تمام مضامین بشارت مزبور در احادیث
اسلامی نیز آمده است، پیرامون برخی از فرازهای آن توضیحاتی می‌دهیم.
«انَّه اذا تناهت الاُمور الی صاحب هذا الامر رفع الله تبارک وتعالی کلَّ منخفض من الارض، وخفض له کلَّ مرتفع منها حتّی تکون الدُّنیا عنده بمنزلة راحَتِهِ فَایَکُمْ لَوْ کانَتْ فِی راحَتِهِ شَعْرَةٌ لَمْ یُبْصِرْها؛
هنگامی‌که اُمور به دست حضرت صاحب الامر (علیه
السّلام) برسد، خدای تبارک و
تعالی هر زمین پستی را برای او بالا می‌برد، و هر زمین بلندی را پائین می‌آورد تا این که همه
ی جهان همانند کف دست او برایش آشکار شود. آیا کدام یک از شما اگر کف دست او تار مویی باشد آن را نمی‌بیند؟».
پس با توجّه به آنچه گذشت، به این نتیجه می‌رسیم که، آن شخصیّت بی‌نظیر و بی‌مانندی که از آسمان و زمین خبر می‌دهد و حجّت بر تمام مردم است و بر تمام جهان هستی احاطه
ی علمی‌دارد، یگانه منجی عالم و تنها باز مانده از حجّت‌های الهی، حضرت مهدی (علیه
السّلام) است که چیزی از اسرار عالم بر او پوشیده نیست.
در همه
ی عالم کسی بزرگ‌تر از مهدی به دنیا نیاید: صاحب کتاب «عقد الدرر» در مورد عظمت و بزرگواری حضرت مهدی (علیه
السّلام) و مقام و موقعیّت آن
امام والا مقام، حدیثی از
امام محمد باقر (علیه‌السّلام) روایت کرده است که فرمود:
«
حضرت موسی (علیه‌السّلام) برای بار اوّل، به آنچه که به
قائم آل محمّد (علیه‌السّلام) عطا خواهد شد نظر کرد و گفت: پروردگارا! مرا قائم آل محمّد (علیه
السّلام) قرار بده. به آن حضرت گفته شد: قائم (علیه
السّلام) از ذریه
ی احمد (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) است. بار دوم نظر کرد همان
عطا را دید و همان
دعا را کرد و همان جواب را شنید، برای سومین بار نظر کرد، همان عطا را دید و همان درخواست را نمود و همان جواب را شنید.»
در کتاب «پاتیکل» که از کتب مقدّسه
ی هندیان می‌باشد و صاحب این کتاب از اعاظم کفره
ی هند است و به گمان پیروانش، صاحب
کتاب آسمانی است، بشارت ظهور مبارک حضرت مهدی (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«چون مدّت
روز تمام شود، دنیای کهنه نو شود و زنده گردد، و صاحب
ملک تازه پیدا شود از فرزندان دو پیشوای بزرگ جهان که یکی «ناموس آخر الزمان» و دیگری «صدیق اکبر.»
«یعنی وصی بزرگ‌تر وی که «پشن» نام دارد و نام آن صاحب ملک تازه، «راهنما» است، به حق، پادشاه شود، و خلیفه
ی «رام» باشد، و
حکم براند، و او را
معجزه بسیار باشد. هر که پناه به او برد و دین پدران او اختیار کند، سرخ‌روی باشد در نزد رام.»
«و
دولت او
بسیار کشیده شود، و
عمر او از فرزندان «ناموس اکبر» زیاده باشد، و آخر دنیا به او تمام شود و از ساحل دریای محیط و جزایر سراندیب و قبر
بابا آدم (علیه‌السّلام) و از جبال القمر تا شمال هیکل زهره، تا سیف البحر و اقیانوس را مسخر گرداند، و بتخانه
ی «سومنات» را خراب کند.»
«و «جگرنات» (به لغت
سانسکریت نام بتی است که هندوها آن را مظهر خدا می‌دانند) به فرمان او به سخن آید و به
خاک افتد، پس آن را بشکند و به دریای اعظم اندازد، و هر بتی که در هرجا باشد بشکند.»
از آنجا که در این بشارت، الفاظ و تعابیری به کار رفته است که امکان دارد برای بعضی از خوانندگان نامفهوم باشد بعضی از آنها را جهت روشن‌تر شدن مطلب توضیح می‌دهیم:
۱ـ مقصود از «ناموس آخر الزمان»، ناموس اعظم الهی، پیامبر خاتم،
حضرت محمّد بن عبدالله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) است.
۲ـ پشن، نام هندی
حضرت علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) است.
۳ـ صاحب ملک تازه، آخرین حجّت خداوند حضرت ولی عصر (علیه
السّلام) است و راهنما، نام مبارک
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) است که بزرگترین نماینده
ی راهنمایان الهی و نام مقدّس وی نیز، هادی و مهدی و قائم به حق است.
۴ـ کلمه
ی «رام» به لغت «سانسکریتی» نام اقدس حضرت احدیت (
خدا) است.
۵ـ این جمله «هر که به او پناه برد، و دین پدران او اختیار کند، در نزد رام، سرخ‌روی باشد» صریح است در این که، حضرت مهدی (علیه
السّلام) جهانیان را به دین اجداد بزرگوارش،
اسلام، دعوت می‌کند.
۶ـ سومنات ـ بنا به نوشته
ی علّامه دهخدا، در کتاب
لغت نامه، بتخانه‌ای بوده است در «گجرات» و گویند:
سلطان محمود غزنوی آن‌را خراب کرد، و «منات» را که از بتهای مشهور است و در آن
بتخانه بود، شکست.
و گویند: این لغت هندوی است که مفرّس شده و آن نام بتی بود، و معنی ترکیبی آن «سوم، نات» است: نمونه
ی قمر، زیرا «سوم» به لغت هندوی
قمر را گویند، و نات، تعظیم است. برای اطلاع بیشتر به
لغت نامه دهخدا، ماده
ی «سومنات» مراجعه فرمایید.
در کتاب «جوک» که رهبر جوکیان هندو است و او را پیامبر می‌دانند، درباره
ی بشارت ظهور حضرت «بقیة الله» (علیه
السّلام) و رجعت گروهی از اموات در دوران حکومت عدالت گستر آن حضرت، چنین آمده است:
«آخر دنیا به کسی برگردد که خدا را دوست می‌دارد و از بندگان خاص او باشد و نام او «خجسته» و «فرخنده» باشد.
خلق را، که در دین‌ها اختراع کرده و حق خدا و پیامبر را پایمال کرده‌اند، همه را زنده گرداند و بسوزاند، و عالم را نو گرداند، و هر بدی را
سزا دهد، و یک «
کرور» دولت او باشد که عبارت از چهار هزار سال است، خود او و اقوامش پادشاهی کنند.»
دو کلمه
ی «فرخنده» و «خجسته» در
عربی به (محمّد و محمود) ترجمه می‌شود و این هر دو اسم، نام مبارک حضرت مهدی (علیه
السّلام) می‌باشد، و شاید هم اشاره به «محمّد» و «احمد» باشد؛ زیرا در روایات
اسلامی وارد شده است که حضرت مهدی (علیه
السّلام) دو نام دارد، یکی مخفی و دیگری ظاهری است، نامی‌که مخفی است «احمد» و آن که ظاهر است «محمد» می‌باشد.
در این زمینه، در حدیثی از امیر مؤمنان
علی (علیه
السّلام) روایت شده است که بر فراز منبر فرمود:
«مردی از دودمان من در آخر الزمان ظهور می‌کند که رنگش سفید مایل به سرخی ـ گندمگون ـ و شکمش کمی چاق و برآمده؛ رانهایش پهن، استخوان شانه‌هایش درشت، در پشت وی دو
خال است: یکی به رنگ پوست بدنش و دیگری شبیه خال پیامبر اکرم (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) است. و نیز دو نام دارد: یکی مخفی و دیگری ظاهر، نامی‌که مخفی است «احمد» و آن که ظاهر است «محمّد» می‌باشد. چون
پرچم خود را به اهتزاز درآورد، شرق و غرب جهان را روشن سازد و دست بر سر مردم گذارد، پس دل مؤمنان از آهن قوی‌تر گردد، خداوند، نیروی چهل
مرد به آنان عطا فرماید، مرده‌ای نیست که (با ظهور او)
شادی به دل و قبرش راه نیابد، ارواح آنها در قبور به دیدار یکدیگر می‌روند و قیام حضرت قائم (علیه
السّلام) را به همدیگر
مژده می‌دهند.»
اما تعیین مدّت
دولت مهدی (علیه
السّلام) و همچنین تفسیر «کرور» به چهار هزار سال با
روایات اسلامی و اصطلاحات ریاضی توافق ندارد؛ زیرا در روایات
اسلامی در مورد مدت حکومت حقّه به اختلاف سخن رفته و به طور قطع مدت
حکومت آن حضرت مشخص نیست، و کرور نیز طبق اصطلاحات
ریاضی در زمان گذشته عبارت از پانصد هزار است که با تفسیر مذکور موافقت ندارد.
در کتاب «دید» که از کتب مقدسه
ی هندیان است بشارت ظهور مبارک حضرت ولی عصر (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«پس از خرابی دنیا، پادشاهی در آخر الزمان پیدا شود که پیشوای خلایق باشد، و نام او «منصور» باشد و تمام عالم را بگیرد، و به دین خود درآورد، و همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد، و هر چه از خدا بخواهد برآید.»
در برخی از روایات
اسلامی،
ائمّه‌ی معصومین (علیهم‌السّلام) «منصور» را یکی از اسامی مبارک حضرت مهدی (علیه
السّلام) خوانده، و
آیه شریفه: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسرِفْ فِی القَتلِ اِنَّهُ کانَ مَنْصوراً»
را به آن حضرت
تفسیر نموده‌اند که آن یگانه باز مانده
ی حجج الهی، ولیّ خون مظلومان و منصور و مؤیّد من عندالله است.
و در همین رابطه در ضمن حدیثی از
امام باقر (علیه‌السّلام) روایت شده است که فرمود:
«القائِمُ مِنّا مَنصُورٌ بالرُّعْبِ، مُؤیَّدٌ بِالنَّصْرِ، تُطوی لَهُ الارضُ، وَ تَظهَرُ لَهُ الکُنُوزُ، وَ یبلغ سُلطانُهُ المَشرَقَ وَ المَغرِبَ.»
«قائم ما به وسیله
ی رعب (در دل دشمنان) یاری می‌شود، و با نصرت الهی تایید می‌گردد، زمین زیر پایش پیچیده می‌شود، و گنج‌های زمین برای او ظاهر می‌شود، و دولت او به
شرق و
غرب عالم می‌رسد».
در کتاب «دادتگ» که از کتب مقدّسه
ی برهمائیان هند است، بشارت ظهور مبارک حضرت «قائم (علیه
السّلام) » چنین آمده است:
«بعد از آن که
مسلمانی به هم رسد در آخر الزمان، و
اسلام در میان
مسلمانان از ظلم ظالمان و
فسق عالمان و تعدّی حاکمان و ریای زاهدان و بی‌دیانتی امینان و
حسد حاسدان برطرف شود و به جز نام از آن چیزی نماند، و دنیا مملو از ظلم و ستم شود، و پادشاهان، ظالم و بی‌رحم شوند، و
رعیت بی‌انصاف گردند و در خرابی یکدیگر کوشند و عالم را
کفر و
ضلالت و فساد بگیرد، دست حق به در آید، و جانشین آخر «ممتاطا» (در زبان هندی به معنی «محمد») ظهور کند و مشرق و مغرب عالم را بگیرد و بگردد همه جا (همه
ی جهان را) و
بسیار کسان را بکشد و خلایق را
هدایت کند، و آن در حالتی باشد که ترکان، امیر مسلمانان باشند، و (او) غیر از حق و راستی از کسی قبول نکند.»
آنچه در این بشارت و بشارت‌های قبلی در مورد ظهور مبارک حضرت مهدی (علیه
السّلام) آمده است، اکثر آنها بدون کم و کاست با روایات
اسلامی منطبق است، و ممکن است برخی تصوّر کنند که شاید بعضی از مطالب این
پیشگویی کمی اغراق‌آمیز باشد، ولی باید توجّه داشت که همه
ی فرازهای این پیشگویی که در ضمن، تعدادی از
علایم ظهور را نیز بر شمرده است در
بسیاری از روایات
اسلامی آمده و حتّی در دو
حدیث بسیار مفصّل و طولانی که از رسول خدا (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) و
امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد حوادث قبل از ظهور از آن دو بزرگوار نقل شده به تفصیل سخن رفته است که ما به جهت اختصار از نقل آنها صرف نظر می‌نماییم، و علاقه‌مندان می‌توانند به منابع مذکور در پاورقی مراجعه فرمایند.
در کتاب «ریگ ودا» که یکی از کتب مقدّسه هند است، بشارت ظهور حضرت حجت الله (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«ویشنو، در میان مردم ظاهر می‌گردد... او از همه کس قوی‌تر و نیرومندتر است... در یک دست «ویشنو» (نجات دهنده) شمشیری ماننده ستاره
ی دنباله‌دار و دست دیگر انگشتری درخشنده دارد هنگام ظهور وی،
خورشید و
ماه تاریک می‌شوند و زمین خواهد لرزید.»
در این بشارت، از ظهور انسانی ممتاز و با عظمت و برخی از نشانه‌های ظهور وی سخن رفته است که در وقت ظهور با شمشیر آتش‌بار که به سان ستاره
ی دنباله‌دار است،
قیام می‌کند. و این تعبیر (یعنی قیام با شمشیر) تعبیر دقیق و لطیفی است که مضمون آن در رابطه با ظهور حضرت ولی عصر (علیه
السّلام) در احادیث
اسلامی نیز آمده است زیرا بر اساس نصوص وارده و روایات متواتره
ی اسلامی،
ظهور مبارک آن یگانه منجی بشریّت و مظهر قدرت خداوندی که برای نجات انسان‌ها از
شرک،
کفر،
بت پرستی، ظلم و بیدادگری، و انحراف از جاده
ی حق و
حقیقت قیام خواهد کرد، با شمشیر خواهد بود.
در این زمینه، در حدیثی از امام صادق (علیه
السّلام) روایت شده است که در تفسیر آیه شریفه
ی: «وَلَنُذِیْقَنَّهُمْ مِنَ العَذابِ الاَدَنی دُوْنَ العَذابِ الاَکْبَر»
فرمود: «أَنَّ اَلادنی: القَحطُ وَ الجَدِبْ، وَ الاکبَرُ: خُرُوجُ القائِمِ المَهْدِیّ (علیه
السّلام) بِالسَّیفِ فِی آخِرِ الزَّمان»
«عذاب پست‌تر،
قحطی و
خشکسالی است، و عذاب بزرگ‌تر قیام مهدی (علیه
السّلام) در
آخر الزمان است.»
بنابراین، شکّی نیست که منظور از ظهور آن
انسان ممتاز در بشارت مذکور، همان وجود مقدس قائم آل محمد (علیه
السّلام) است که با شمشیر قیام می‌کند.
پیروی
حضرت مسیح (علیه‌السّلام) که به
نماز حضرت مهدی (علیه
السّلام)
اقتدا می‌کند، با آن حضرت
بیعت و موافقت خواهند کرد. آری! این مطلب
مسلّم است که حضرت مسیح (علیه
السّلام) در آن قیام جهانی از همکاران و پیروان حضرت مهدی (علیه
السّلام) خواهد بود، چنان که روایات متواتره
ی اسلام و همچنین آیاتی از
انجیل که به نزول حضرت مسیح (علیه
السّلام) در زمان آخرین بشارت می‌دهد بر این دعوا گواه است.»
آنچه تا به اینجا گفته شد توضیح فرازی از بشارت کتاب «ریگ ودا» از کتب مقدس هند در مورد قیام منجی بشر حضرت ولی عصر (علیه
السّلام) بود که با استفاده
ی از آیات و روایات
اسلامی به صورت مختصر بیان گردید و امّا
سایر فرازهای بشارت مزبور، در ضمن روایاتی که در آینده از زبان مبارک پیامبر عظیم الشان
اسلام و
سایر ائمّه
معصومین (
علیهم
السّلام) بازگو خواهیم نمود کم و بیش به تفصیل خواهد آمد، و از این رو، چیزی در اینجا به آن اضافه نمی‌کنیم و تفسیر آن را به دست روایاتی که بعداً خواهیم آورد، می‌سپاریم.
در کتاب «شاکمونی» که از کتب مقدّسه
ی هندیان می‌باشد و به اعتقاد کفره
ی هند، پیغمبر صاحب کتاب است و می‌گویند: وی بر اهل خطا و ختن مبعوث بوده است، بشارت ظهور آخرین حجّت خدا حضرت ولی عصر (علیه
السّلام) چنین آمده است:
«پادشاهی و دولت دنیا به فرزند سیّد خلایق دو جهان «گشن» بزرگوار تمام شود، و او کسی باشد که بر کوه‌های مشرق و مغرب دنیا
حکم براند و
فرمان کند، و بر ابرها سوار شود، و فرشتگان کارکنان او باشند، و
جنّ و انس در خدمت او شوند، و از «سودان» که زیر خط «استوا» است تا سرزمین «تسعین» که زیر قطب شمالی است و ماورای بحار و ماورای اقلیم هفتم و
گلستان ارم تا
باغ شداد را صاحب شود، و دین خدا یک دین شود و دین خدا زنده گردد و نام او «ایستاده» باشد، و خداشناس باشد.»
«گشن» در لغت هندی نام
پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) است که در این بشارت فوق، فرزند برومند وی را به نام «ایستاده» و «خداشناس» نامیده، چنان که شیعیان او را «قائم (علیه
السّلام)» و حضرت مهدی (علیه
السّلام) می‌خوانند.
و اما موضوع سوار شدن آن حضرت بر ابرهای آسمان که در این بشارت آمده است، یکی از بزرگترین امتیازات آن
موعود مسعود است که نه تنها در بشارت فوق و مکرّراً در بشارت‌های انجیل از آن سخن رفته است؛ بلکه در روایات متواتره
ی اسلامی نیز به صورت یک امر جدّی و
خارق العاده مطرح گردیده است زیرا پیامبر اکرم (صلّیاللهعلیهوآله
وسلّم) و
امامان معصوم (علیهم‌السّلام) در مواردی که از
ظهور مبارک آن
ولی مطلق الهی سخن رانده‌اند،
سیر و حرکت آن
مصلح بزرگ جهانی را در ایّام ظهور خارق العاده دانسته و به پیروان خود مژده داده‌اند که حضرت مهدی (علیه
السّلام) با
قدرت و جلال در حالی که بر ابرهای آسمان سوار است، ظهور خواهد فرمود.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «مهدویت در ادیان غیر ابراهیمی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۱.
