پرچم (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرچم از نشانه‌های یک
قوم می‌باشد و از آن به مناسبت در باب
جهاد سخن رفته است.
عَلَمْ به فتح عین و لام (جمع آن اعلام، عِلام)
اسمی عربی است که در
لغت به معنای
مَنار،
کوه بلند، نشانی که در راه برای شناختن برپا سازند آمده است و در اصطلاح به معناهایی که با آن مناسبت دارد، از قبیل نشان و پرچمی که لشگر گرد آن جمع می‌شوند، به کار می‌رود.
در تعبیری دیگر به نشان نصب شده بر سر
نیزه را پرچم گفته می‌شود. از پرچم به
رایت و
بیرق نیز
تعبیر شده است.
در
قرآن کریم می‌خوانیم:
«وَ مِنْ ایاتِهِ الْجَوارِ فی الْبَحْرِ کَالْاعْلامِ» «و یکی دیگر از آیاتش کشتیهای کوه پیکر جاری در
دریاهاست.»
اعلام، جمع علم در این آیه به معنی «
کوه» است، ولی در اصل به معنی
علامت و
اثری است که از چیزی خبر می‌دهد، مانند «عَلَمُ‌الطَّریق» یعنی نشانه‌های راه وَ«عَلَم اْلجَیْش» یعنی پرچم لشگر و مانند آن و اگر به «کوه» «عَلَم» گفته می‌شود، به خاطر آن است که از دور نمایان است.
برافراشتن پرچم در
جهاد مستحب است.
امام علیه السلام مى‌تواند در جهاد براى پرچم‌دار سهمى از
غنیمت اختصاص دهد و بگوید هرکس پرچم را حمل کند فلان مبلغ به او داده خواهد شد.
در این صورت پس از دستیابى به غنیمت، باید مقدار تعیین شده به پرچم‌دار داده شود.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۲۵۱. اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۹۲.
