لُمْتُنَّنی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لُمْتُنَّنی:(الَّذي لُمْتُنَّني فيهِ) «لُمْتُنَّنی» صيغۀ مؤنث از مادّۀ «
لوم» (بر
وزن قوم) به معنى «سرزنش و ملامت كردن» است.
به موردی از کاربرد «لُمْتُنَّنی» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالَتْ فَذَلِكُنَّ الَّذي لُمْتُنَّني فيهِ وَ لَقَدْ راوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ فَاسَتَعْصَمَ وَ لَئِن لَّمْ يَفْعَلْ ما آمُرُهُ لَيُسْجَنَنَّ وَ لَيَكونًا مِّنَ الصّاغِرينَ) «همسر
عزیز گفت: «اين همان كسى است كه بخاطر
عشق او مرا سرزنش كرديد. آرى من او را به خويشتن
دعوت كردم؛ و او خوددارى كرد. و اگر آن‌چه را به او دستور مى‌دهم انجام ندهد، به زندان خواهد افتاد؛ و به
یقین خوار و
حقیر خواهد شد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
زمينه اين كلام زمينه
دفع توهم است، كانه كسى گفته است: بعد از آنكه زنان
مصر دست‌هاى خود را بريده و در باره
یوسف (علیه‌السلام) آن اعتراف را كردند
زلیخا چه گفت و شخصى در جواب او گفته: قالت- زليخا گفت ... زليخا با آوردن حرف فاء بر سر ذلكن كلام خود را
فرع و نتيجه گفتار و كردار زنان مصر كرد، و با آوردن ذا
اشاره به شخصى (يوسف) كرد كه زنان، زليخا را به خاطر عشق به آن شخص ملامت مى‌كردند، و آن شخص را چنين توصيف كرد كه: اين همان است كه مرا در عشق به او ملامت مى‌كرديد.
اين كار را كرد كه خود يوسف جوابشان باشد، و بفهمند كه عشق به چه كسى باعث شد كه او
شرافت و آبروى دودمان و
عزت شوهر خود و
عفت خود را به باد دهد.
و معلوم است كه بهترين و قوى‌ترين بيان آن بيانى است كه شنونده را به
دلیل خارجى حواله دهد.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
«لوم» (بر وزن قوم) به معنى «سرزنش و ملامت كردن» است و در آيۀ مورد بحث به همين معنى آمده است.
آن‌جا كه همسر عزيز، زنان ملامت‌گر مصر را به يک مجلس ميهمانى دعوت كرد تا يوسف را به آن‌ها نشان دهد. زنان مصرى چون يوسف را ديدند در
جمال او حيران شدند و بر حسنش زبان تكبير گشودند و دست‌ها (به جاى ترنج) بريدند و گفتند تبارک اللّه كه اين پسر نه آدمى است، بلكه
فرشته بزرگ
حسن و زيبايى است.
چون زليخا (همسر عزيز)، زنان را در جمال يوسف واله و حيران ديد از اين فرصت استفاده كرد و گفت:
«اين است آن كسى كه مرا به خاطر عشقش سرزنش مى‌كرديد.»
همسر عزيز گويا مى‌خواست به آن‌ها بگويد شما كه با يک بار مشاهدۀ يوسف، اين چنين
عقل و هوش خود را از دست داديد و بى‌خبر دست‌ها را بريديد و محو
جمال او شديد، چگونه مرا ملامت مى‌كنيد؟
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «لُمْتُنَّني»، ج۴، ص ۲۲۴.
