قَتَر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَتَر (به فتح قاف و تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
غبار و
دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود. مراد از «
قتر» ظاهرا سیاهی، كدورت و تيرگى است كه در اثر
گناهان بر چهره شخص ظاهر شود.
قَتَر:
(بر وزن فَرَس)
غبار و
دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود.
طبرسی و بعضى ديگر آن را غبار معنى كرده‌اند.
در
مصباح گفته: دودی كه از مطبوخ برخيزد.
در
مفردات گويد: دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود.
(لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِيادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ ...) يعنى: «براى آنان كه نيكى كرده‌اند عاقبت يا مثوبت بهترى هست و زياده از آنچه مستحق‌اند، سياهى و
ذلت چهره آنها را فرا نمی‌گيرد آنها اهل بهشت‌اند»،
مراد از «
قتر» ظاهرا كدورت و تيرگى است كه در اثر
گناهان بر چهره شخص ظاهر شود، مثل:
(وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ • تَرْهَقُها قَتَرَةٌ) (و صورتهايى در آن روز غبارآلود است، و دود تاريكى آنها را پوشانده است).
در
آیه ۲۷ یونس راجع به اهل گناه آمده:
(... كَأَنَّما أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعاً مِنَ اللَّيْلِ مُظْلِماً) (چهره‌هايشان آنچنان گرفته است كه گويى با پاره‌هايى از شب تاريك، صورت آنها پوشيده شده).
«
قَتَرَة» كه در آيه
عبس گذشت به معنى سياهى است.
در
مجمع فرموده: به قولى
غَبَره آن است كه از
آسمان ريزد و
قَتَره آنست كه از
زمین برخيزد.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قتر"، ج۵، ص۲۳۰-۲۳۱.
