قَتَر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَتَر (به فتح قاف و تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
غبار و
دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود. مراد از «قتر» ظاهرا سیاهی، كدورت و تيرگى است كه در اثر
گناهان بر چهره شخص ظاهر شود.
قَتَر:
(بر وزن فَرَس)
غبار و
دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود.
طبرسی و بعضى ديگر آن را غبار معنى كرده‌اند.
در
مصباح گفته: دودی كه از مطبوخ برخيزد.
در
مفردات گويد: دودی كه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود.
(لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِيادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ ...) يعنى: «براى آنان كه نيكى كرده‌اند عاقبت يا مثوبت بهترى هست و زياده از آنچه مستحق‌اند، سياهى و
ذلت چهره آنها را فرا نمی‌گيرد آنها اهل بهشت‌اند»،
مراد از «قتر» ظاهرا كدورت و تيرگى است كه در اثر
گناهان بر چهره شخص ظاهر شود، مثل:
(وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ • تَرْهَقُها قَتَرَةٌ) (و صورتهايى در آن روز غبارآلود است، و دود تاريكى آنها را پوشانده است).
در
آیه ۲۷ یونس راجع به اهل گناه آمده:
(... كَأَنَّما أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعاً مِنَ اللَّيْلِ مُظْلِماً) (چهره‌هايشان آنچنان گرفته است كه گويى با پاره‌هايى از شب تاريك، صورت آنها پوشيده شده).
«قَتَرَة» كه در آيه
عبس گذشت به معنى سياهى است.
در
مجمع فرموده: به قولى
غَبَره آن است كه از
آسمان ريزد و قَتَره آنست كه از
زمین برخيزد.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قتر"، ج۵، ص۲۳۰-۲۳۱.
