قاع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَاع (به فتح قاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای زمین هموار است که کوه و جنگل در آن نباشد.
این لفظ فقط یک‌بار در
قرآن آمده است.
مشتقات
قاع که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
قاعاً (به فتح قاف) به معنای بیابانی هموار و مسطح؛
بِقِیعَةٍ (به کسر باء و قاف) به معنای بیابان هموار است.
قاع به معنای زمین هموار است که کوه و جنگل در آن نباشد.
به مواردی از
قاع که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَقُلْ یَنْسِفُها رَبِّی نَسْفاً- فَیَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً) بگو خدایم کوه‌ها را ریز ریز و پراکنده می‌کند و زمین را بیابانی هموار و مسطح می‌گرداند.»
صفصف زمین هموار بی‌علف است گویی در همواری مثل یک صف می‌باشد.
ظاهرا قاع و صفصف هر دو به یک معنی است. ضمیر
(یَنْسِفُها) به جبال و ضمیر
(فَیَذَرُها) به زمین بر می‌گردد.
« آنان که کافراند اعمالشان مانند سرابی است در بیابان هموار که تشنه آن را آب می‌پندارد.»
آیه اشاره به بی‌اثر بودن اعمال
کفار نسبت به
آخرت است.
قیعة چنان که در
قاموس و
اقرب و
مجمع گفته جمع قاع است ولی آن ظاهرا در آیه مفرد است.
در
کشّاف گفته قیعه به معنای قاع و یا جمع قاع است.
در اقرب الموارد نیز مفرد بودن آن را نقل کرده است و آن به معنای زمین وسیع و هموار است.
این لفظ فقط یک‌بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «قاع»، ج۶، ص۴۴.
