• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فِدیٰ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فِدیٰ (به کسر فاء و فتح دال) از واژگان قرآن کریم به معنای عِوَض و عِوَضی كه انسان از براى خود می‌دهد، است.
فَدَيْناهُ‌ در قرآن فقط يک‌بار آمده كه عِوَض را كسى از جانب ديگرى بدهد.
مشتقات فِدَى که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
افْتَدَتْ‌ (به سکون فاء و فتح تاء) به معنای عوض،
فِدْيَةٌ (به کسر فاء و سکون دال) به معنای عوضى،
فِداءً (به کسر فاء) به معنای عوض گيريد،
تُفادُوهُمْ‌ (به ضم تاء و دال) به معنای فديه داده،
فَدَيْناهُ‌ (به فتح فاء و دال) به معنای فداى كرديم، است.


فِدَى به معنای عِوَض است.
يعنى عوضی كه انسان از براى خود می‌دهد. همچنين است فِدْيه و فِداء.


به مواردی از فِدَى که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - افْتَدَتْ‌ (آیه ۲۲۹ سوره بقره)

(فَلا جُناحَ عَلَيْهِما فِيمَا افْتَدَتْ‌ بِهِ ...)
«گناهى بر آن‌ دو نيست در آنچه زن آن را عوض داده.»
مقصود آن است كه زن چيزى در عوض طلاق گرفتن بدهد.


۲.۲ - فِدْيَةٌ (آیه ۱۸۴ سوره بقره)

(وَ عَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ‌ فِدْيَةٌ طَعامُ مِسْكِينٍ‌)
«و بر آنان كه به مشقّت زياد روزه می‌گيرند عوضى است و آن طعام فقير است.»


۲.۳ - فِداءً (آیه ۴ سوره محمد)

(فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً)
«بندها را محكم كنيد (و اسیر گيريد) و پس از آن منّت نهيد يا فدا و عوض گيريد (و آزادشان كنيد).»


۲.۴ - تُفادُوهُمْ‌ (آیه ۸۵ سوره بقره)

(وَ إِنْ يَأْتُوكُمْ أُسارى‌ تُفادُوهُمْ‌ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْراجُهُمْ ...)
«اگر آن‌ها در حال اسارت پيش شما آمدند، فديه داده و آن‌ها را آزاد می‌كنيد، حال آن كه اخراجشان بر شما حرام است.»
«تُفادُوهُمْ» را بعضى «تفدوهم» خوانده‌اند.
طبرسی فرموده: وجه بين الاثنين بودن آن است كه فعلى از جانب اسير گيرنده واقع می‌شود و آن تحويل اسير است و فعلى از جانب اسير كه دفع فدیه است،


۲.۵ - فَدَيْناهُ‌ (آیه ۱۰۷ سوره صافات)

(وَ فَدَيْناهُ‌ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ‌)
(ما قربانى عظيمى را فداى او كرديم.)
رجوع شود به «ابراهيم» فصل قربانى.



فَدَيْناهُ‌ در قرآن فقط يک‌بار آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۵۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۲۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۲۷.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۲۲۹.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۳۵۲.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۲۳۴.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۴.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۷۹.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۱۸۴.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۱۳.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۱۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۰۵.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۴۹۴.    
۱۴. محمد/سوره۴۷، آیه۴.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۴۱.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۲۵.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۳.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۴۷.    
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ص۲۴۵.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۳۰۳.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۳۰۲.    
۲۳. صافات/سوره۳۷، آیه۱۰۷.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵۰.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۳۲.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۵۳.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۲۹.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۰۸.    
۲۹. صافات/سوره۳۷، آیه۱۰۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فدی»، ج۵، ص۱۵۵-۱۵۶.    






جعبه ابزار