• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَلْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَلْق (به فتح فاء و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای شکافتن است.
هشت مورد از آن در «نهج‌البلاغه» آمده است.



فَلْق شكافتن است.
«فَلَقَ‌ الشّى‌ء فَلْقاً: شقّه».
فالِق: شكافنده است.
فَلَق: (به فتح فاء و لام) اسم مصدر، به معنى شكافته شده است.
و به معنى «الخلق كلّه» آمده است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - فَلَقَ - خطبه ۳ (خلافت)

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در خطبه ای در مورد قبول خلافت می فرماید:
«أَما وَ الَّذي فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ.»
«قسم به خدایی كه دانه را شكافته و انسان را آفريده است.»

۲.۲ - فَلْقَ - خطبه ۱۰۷ (وصف خودشان)

حضرت (علیه‌السلام) در وصف خودشان هم می‌فرمايند:
«فَاسْتَمِعوا مِنْ رَبّانیِّکُمْ ... فَلَقَدْ فَلَقَ لَكُمُ الاَْمْرَ فَلْقَ الْخَرَزَةِ، وَ قَرَفَهُ قَرْفَ الصَّمْغَةِ.»
«از پيشواى ربانى خود بشنويد، كار را براى شما شكافت مانند شكافتن مهره و تراشيد آن‌را مانند تراشيدن صمغ»

۲.۳ - یَفْلِقُ - خطبه ۱۲۴ (جنگیدن با دشمنان)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در در مورد جنگیدن با دشمنان به یارانش می‌فرمایند:
«ضَرْبٍ یَفْلِقُ الْهامَ.»
«ضربتى كه استخوان‌هاى سر را بشكافد.»

۲.۴ - فِلقَة - خطبه ۲۳۳ (اختلاف طبع مردم)

امام علی (علیه‌السلام) درباره اختلاف طبایع مردم فرموده‌اند:
«إِنّما فَرّقَ بَینَهُم مبادئُ طینِهِم وَ ذَلِکَ أَنّهُم کانوا فِلقَة مِنْ سَبَخِ أَرْضٍ وَ عَذْبِها.»
يعنى «فرق طبايع انسان‌ها در اثر اختلاف طینت و گل‌هاى آن‌هاست كه در اوّل قطعه‌اى بودند از شور و شيرين زمین
فِلْقَه (به كسر فاء و سکون لام): قطعه شكافته شده.

از این ماده هشت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۵.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۲۲۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۸.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۸.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۹.    
۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۶، خطبه ۳.    
۸. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۱، خطبه ۳.    
۹. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰، خطبه ۳.    
۱۰. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱، خطبه ۳.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۱۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۰.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۹۸.    
۱۴. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۱.    
۱۵. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
۱۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
۱۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
۲۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۴۰.    
۲۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۰۱.    
۲۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
۲۵. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۳۶.    
۲۶. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۷.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۸۲، خطبه ۱۲۴.    
۲۸. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۷، خطبه ۱۲۰.    
۲۹. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۱، خطبه ۱۲۴.    
۳۰. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۹، خطبه ۱۲۴.    
۳۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۵.    
۳۲. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۵.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۲۷۵.    
۳۴. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۶۴.    
۳۵. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۸.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۷۰، خطبه ۲۳۳.    
۳۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۲۵۵، خطبه ۲۲۹.    
۳۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۴، خطبه ۲۳۴.    
۳۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۵، خطبه ۲۳۴.    
۴۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۳.    
۴۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۵.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۵۴۰.    
۴۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۴۶.    
۴۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۹.    
۴۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۵، خطبه ۱۰۰.    
۴۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۱۹، خطبه ۱۸۵.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فلق »، ج۲، ص۸۲۸.    






جعبه ابزار