فَقْد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَقْد (به فتح فاء و سکون قاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای گم شدن و غائب شدن است.
اين ماده بيشتر از سه بار در
قرآن کریم نيامده است.
مشتقات
فَقْد که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
تَفْقِدُونَ (به فتح تاء و سکون فاء) به معنای گم كرده‌ايد؛
نَفْقِدُ (به فتح نون و سکون فاء) به معنای گم كرده‌ایم؛
تَفَقَّدَ (به فتح تاء و فاء) به معنای نمى‌بينم؛
تَفْقِدُونِي (به فتح تاء و سکون فاء) به معنای گم كنيد، است.
فَقْد گم شدن و غائب شدن است.
«فَقَدَهُ فَقْداً: غاب عنه.» راغب گفته: فَقْد نبودن شى‌ء است بعد از بودن آن، و آن از
عدم، اخص است كه عدم به چيزى كه اصلا به
وجود نيامده نيز گفته می‌شود.
تَفَقُّد آن است كه در حال
غیبتِ چيزى از حال آن جويا شويم.
به مواردی از
فَقْد که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(قالُوا وَ أَقْبَلُوا عَلَيْهِمْ ما ذا تَفْقِدُونَ) «برادران
یوسف رو كرده و گفتند: چه چيز گم كرده‌ايد؟»
(قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ.) (گفتند: جام مخصوص پادشاه را.)
(وَ تَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقالَ ما لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ.) يعنى: «از پرندگان جويا شد و گفت: چرا
هدهد را نمى‌بينم.»
به موردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي» «پيش از آن كه مرا از دست بدهيد و گم كنيد، از من بپرسيد.»
اين ماده بيشتر از سه بار در
قرآن نيامده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فقد»، ج۵، ص۱۹۶-۱۹۷.
