• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَضاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَضاء (به فتح فاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای ميدان و زمين وسيع است. اين لفظ سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.



فَضاء به معنای ميدان، زمين وسيع و مكان وسيع است. و در اصطلاح جغرافيا مكاني كه زمين و جو در آن قرار گرفته‌اند.


امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره بنده دنیا میفرمایند: «فَیُلْقَی بِالْفَضَاءِ مُنْقَطِعاً أَبْهَرَاهُ هَیِّناً عَلَی اللَّهِ فَنَاؤُهُ» «به بیابانى افتاده رگهاى حياتش قطع گردد، نابوديش در پيشگاه خداوند بى اهميّت و افكندنش به قبر بر دوستانش آسان باشد» «قطع ابهر» كنايه از مرگ است (شرح‌های حکمت: )
«وَ الْفَضَاءِ الْمُنْفَرِجِ» «فضاى پهناور» (شرح‌های خطبه: )
«عَصْفَهَا بِالفَضَاءِ» «با همان شدّت كه در فضا مى‌وزيد بر امواج آب نيز حمله ور شد» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده سه مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۰.    
۲. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۳۱.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۶۶، حکمت۳۵۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۲۴۰، حکمت۳۶۷.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۳۹، حکمت۳۶۷.    
۶. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۲۷، حکمت۳۶۷.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۱۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۱۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۵۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۸۵.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۸۷، خطبه۱۶۳.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه۱۶۵.    
۱۵. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۵۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۰.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۶.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۱۱، خطبه۱.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱، خطبه۱.    
۲۴. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
۲۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۳.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۳۹.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۵.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۸.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۶۶، حکمت۳۵۷.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فضاء »، ج۲، ص۸۲۰.    






جعبه ابزار