غَیْظ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَيْظ (به فتح غین و سکون یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خشم شديد است.
مشتقات
غَيْظ که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
تَغَيُّظ (به فتح تاء، غین و ضم یاء) به معنای اظهار غَيظ،
غائِظ (به کسر همزه) به معنای به خشم آورنده شخص می‌باشد.
غَيْظ به معنای خشم شديد است.
تَغَيُّظ به معنای شدت حرارت است.
به قول
راغب به معنای اظهار غيظ است.
غائِظ به معنای خشم آورنده شخص است.
به مواردی از
غَيْظ که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنامِلَ مِنَ الْغَيْظِ) «چون به خلوت روند از شدت خشم بر شما، سر انگشتان می‌جوند»
(سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً) «مى‌شنوند كه آتش اظهار غيظ می‌كند و صفير می‌كشد»
تغيّظ را شدت حرارت نيز گفته‌اند.
(تَكادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ) يعنى: «نزديک است از شدت غيظ پاره پاره شود.»
این آیه در وصف
جهنّم آمده است.
اين سخن با شعور بودن جهنّم را (كه در شرح آن گفته‌ايم) می‌رساند بعضى‌ها آنها را به مثل نسبت داده‌اند.
يعنى: «ببيند آيا حيله‌اش غيظ و خشم او را از بين می‌برد؟»
(ما يَغِيظُ) مفعول
(يُذْهِبَنَ) و ما مصدريه است.
(إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ. وَ إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ) اين سخن
فرعون است كه درباره
موسی (علیه‌السّلام) و
بنی‌اسرائیل، به اتباع خويش گفت، يعنى: «اينان گروهى بى‌طرفدار و اندک‌اند و ما را خشمگين كرده‌اند.»
غائظ آن است كه شخص را به خشم آورد. گويا مرادش از (إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ) تمهيد براى انتقام بوده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غیظ»، ج۵، ص۱۴۰-۱۴۱.
