غَوْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَوْر (به فتح غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای فرو رفتن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• مَغَار و مَغَارَه (به فتح میم) به معنای غار و پناهگاه است که در زمین فرو رفته.
• اِغارَه (به کسر الف) به معنای حمله کردن و شبیخون زدن.
• اَغوار (به فتح الف) به معنای نشیب و گودی.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به
معاویه و مذمت یارانش و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَوْر به معنای فرو رفتن آمده است.
«
غارَ الماء غَوراََ: دَخل فی الاَرضِ وَ سَفلَ فیها.»
مَغَارَ و
مَغَارَة به معنای غار و پناهگاه است که در زمین فرو رفته و
اِغارَه به معنای حمله کردن و شبیخون زدن آمده است.
اَغوار جمع غور به معنای نشیب و گودی است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه ۱۰۷ فرموده است:
«وَ غارَ الصِّدْقُ، وَ فاض الْكَذِبُ.» «راستى از بين آنان رخت برمى بندد و دروغ فراوان مى‌شود.»
و در مذمت یارانش فرموده است:
«يُغارُ عَلَيْكُمْ وَ لا تُغيرونَ، وَ تُغْزَوْنَ، وَ لا تَغْزُونَ.» «پى در پى به شما حمله مى‌كنند و شما به حمله متقابل دست نمى‌زنيد. با شما مى‌جنگند، و شما نمى‌جنگيد.»
و در همان محل به یارانش فرمود:
«وَ تَخاذَلتُمْ حَتَّى شُنَّتْ عَلَيْكُمُ الغاراتُ، وَ مُلِكَتْ عَلَيْكُمُ الاَْوْطانُ.» «ذلت اختیار کردید، تا حمله‌ها از هر جانب به شما روی آورد و شهرهایتان اشغال گردید.»
اغوار: جمع غور به معنای نشیب و گودی است، آن حضرت در
نامه ۶۴ که به معاویه نوشته قول شاعر بنی‌اسد را شاهد آورده که گوید:
«مُستَقبِلینَ رِیاحَ الصّیفِ تَضرِبُهُم ••• بِحاصِبٍ بَینَ أَغوارٍ وَ جُلمودِ.» «استقبال کنند بادهای تابستانی را که می‌زنند آنها را با سنگریزه‌ها میان دشت‌های نشیب و سنگ‌های سخت.»
«غیران» جمع غار، در رابطه با علم خداوند فرموده:
«وَ مُنْقَمَعِ الْوُحوشِ مِنْ غيرانِ الْجِبالِ وَ أَوْدِيَتِها، وَ مُخْتَبَاَ الْبَعوضِ بَيْنَ سوقِ الاَْشْجارِ وَ أَلْحِيَتِها.» «و عالم است به محل پنهان شدن وحوش در غارهای کوه‌ها و درّه‌های آنها و عالم است به مخفیگاه پشه‌های ریز میان ساقه‌های درختان و پوست‌های آنها.»
مواردی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غور»، ج۲، ص۷۹۳.
