• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غاسِق (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





غاسِق (به کسر سین) از واژگان قرآن کریم به معنای شب تاريک، ماه گرفته شده و هجوم كننده با ضرر است.



غاسِق به معنای شب تاريک، ماه گرفته شده و هجوم كننده با ضرر گفته‌اند.


به موردی از غاسِق که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - غاسِقٍ‌ (آیه ۳ سوره فلق)

(قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ- مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ - وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ‌ إِذا وَقَبَ‌)
«بگو پناه مي‌برم به پروردگار فلق (مخلوق) از شرّ هر آن‌چه آفريده و از شرّ مهاجم پنهانى كه داخل شود.»
در نهایه و کشّاف هست: عایشه گويد: رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) دست مرا گرفت و به ماه اشاره كرده فرمود: «تَعَوَّذِي بِاللَّهِ مِنْ شَرِّ هَذَا فَإِنَّهُ‌ الْغَاسِقُ‌ إِذا وَقَبَ‌ وَ وُقُوبُهُ دُخُولُهُ فى الْكُسُوفِ وَ اسْوِدَادُهُ»
ناگفته نماند: «الفلق» اعمّ و شامل هر شكافته شده است و نيز (مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ‌) اعمّ و شامل همه مخلوقات است، بايد غاسِقٍ‌ را نيز اعمّ گرفت، تا در رديف ما قبل بوده باشد، چنانكه‌ (النَّفَّاثاتِ‌) در مابعد نيز اعمّ است. لزومى ندارد كه آنرا شب تاريك معنى كنيم و اگر شب و غيره بالخصوص مراد بود، لازم بود «الغاسق» گفته شود؛ بهتر است آنرا هاجم با ضرر، چنان‌كه طبرسی فرموده است.
يا هاجم مخفى، معنى كنيم، زيرا غسق به معنى تاريكى است و آن توأم با پنهانى و خفا است و از مطلق غاسق به خدا پناه برده نشده، بلكه با قيد (إِذا وَقَبَ‌) ميليونها دردها، ميكروب‌ها، سرطان‌ها، طاعون‌ها، تصادفات، ضررها و غيره هست كه همه مخفى و بى‌خبر به انسان هجوم می‌كنند و انسان آن وقت متوجه می‌شود، كه وارد شده و كار خود را كرده‌اند. جلوگيرى از آن‌ها فقط با پناه بردن به خداست، كه قادر بر دفع همه آنهاست. معنى آیات چنين می‌شود: «بگو پناه مي‌برم به پروردگار فلق (مخلوق) از شرّ هر آنچه آفريده و از شرّ مهاجم پنهانى كه داخل شود».



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۹۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۶.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۲۲۲.    
۴. فلق/سوره۱۱۳، آیه۱-۳.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۶۸۰.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۹۲-۳۹۳.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۳۸۳.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۶۶.    
۹. زمخشری، جارالله، کشاف، ج۴، ص۸۲۱.    
۱۰. ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۳۶۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۶۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غاسق»، ج۵، ص۹۸.    






جعبه ابزار