• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَهْد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَهْد (به فتح عین و سکون هاء) از واژگان قرآن کریم به معنای نگهدارى و مراعات پى‌در پى در شى‌ء است.
پیمان را از آن جهت عهد گويند كه مراعات آن لازم است.
مشتقات عَهْد که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
بِالْعَهْدِ (به کسر باء، فتح عین و سکون هاء) اصل آن به معنای عهد نگهدارى و مراعات،
أَعْهَدْ (به فتح همزه، سکون عین و فتح هاء) به معنای توصيه لازم الحفظ،
عَهِدْنا (به فتح عین و کسر هاء) به معنای پیمان گرفتیم.


عَهْد نگهدارى و مراعات پى در پى شى‌ء است.
راغب در اقرب الموارد گويد: «عَهِدَ فُلَانٌ ... الشَّيْ‌ءَ» يعنى آن‌را پى در پى نگهدارى و مراعات كرد.
به قولى اصل آن نگهدارى و مراعات است سپس در پيمان كه مراعات آن لازم است به كار رفته است.


به مواردی از عَهْد که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - بِالْعَهْدِ (آیه ۳۴ سوره اسراء)

(وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ)
(و به عهد خود وفا كنيد.)
پس اصل عهد نگهدارى و مراعات است. پيمان را از جهت لازم المراعاة بودن عهد گفته‌اند.
اگر به معنى امر و توصيه و غيره آيد از جهت لازم الحفظ بودن است.


۲.۲ - عَهِدْنا (آیه ۱۲۵ سوره بقره)

(وَ عَهِدْنا إِلى‌ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ ...)
(و از ابراهيم و اسماعيل پيمان گرفتيم كه: «خانه مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع‌كنندگان سجده‌گزار (نماز گزاران‌) پاكيزه سازيد.»)
(عَهِدْنا) به معناى دستور داديم و امر كرديم است ولى چون دستور اكيد و لازم المراعاة است. لذا با (عَهِدْنا) تعبير آورده شده است.


۲.۳ - أَعْهَدْ (آیه ۶۰ سوره یس)

(أَ لَمْ‌ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ‌)
(اى فرزندان آدم! آيا با شما عهد نكردم كه شيطان را نپرستيد، كه او براى شما دشمن آشكارى است؟!)
به معنى توصيه لازم الحفظ است.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۵۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۹۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۱۱۲.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۹۱.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۶۶۶.    
۶. اسراء/سوره۱۷، آیه۳۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۸۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۱۲۴.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۹۱.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۳۱.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۳۸.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۱۲۵.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۹.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ص۴۲۴.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ص۲۸۱.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۴۴.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۳۸۵.    
۱۸. یس/سوره۳۶، آیه۶۰.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۴۴.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۱۵۱.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۰۲.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۲۵.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۷۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عهد»، ج۵، ص۵۹.    






جعبه ابزار