• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَلیّ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: علی (ابهام‌زدایی).


عَلِىّ (به فتح عین و کسر لام) از واژگان قرآن کریم به معنای بسيار برتر و بسيار رفيع القدر است.
عَلِىّ جمعا يازده بار در قرآن مجید آمده است.
هشت بار در وصف خدای تعالی، يک دفعه درباره قرآن‌، يک‌بار در وصف نام نيک يا شریعت پیامبران‌ و يک بار درباره مكان ادریس (علیه‌السّلام) است.



عَلِىّ بسيار برتر و بسيار رفيع القدر است.
عَلِىّ صيغه مبالغه است.
اهل لغت آن‌را در علوّ مقام و علوّ مكان هر دو گفته‌اند ولى ظهور همه آيات در علوّ مقام است.
راغب گفته: معنى‌ (هُوَ الْعَلِيُ‌ الْكَبِيرُ) آن است كه برتر است از اين‌كه وصف واصفين بلكه علم عارفين به او احاطه كند.
در مجمع آمده: علىّ در اصل از علوّ است؛ خدای سبحان به وسيله اقتدار و نفوذ سلطان برتر و بالاتر است.


به مواردی از عَلِىّ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْعَلِيُ‌ (آیه ۲۵۵ سوره بقره)

(وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِيُ‌ الْعَظِيمُ‌)
(و نگاهدارى آن دو (آسمان و زمین‌)، او را خسته نمى‌كند. و اوست بلند مرتبه و با عظمت.)
این آیه در وصف خداى تعالى است.


۲.۲ - لَعَلِيٌ‌ (آیه ۴ سوره زخرف)

(وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌ‌حَكِيمٌ‌)
(و اين قرآن در لوح محفوظ نزد ما والا و استوار است!)
این آیه درباره قرآن‌ است.


۲.۳ - عَلِيًّا (آیه ۵۰ سوره مریم)

(وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ‌ عَلِيًّا)
(و از رحمت خود به آنان عطا كرديم و براى آن‌ها نام نيک و مقام برجسته‌اى در ميان همه امّت‌ها قرار داديم.)
این آیه در وصف نام نيک يا شريعت پيامبران‌ است.


۲.۴ - عَلِيًّا (آیه ۵۷ سوره مریم)

(إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا • وَ رَفَعْناهُ مَكاناً عَلِيًّا)
(و ما او را به مقام والايى رسانديم.)
این آیه درباره مكان ادريس (علیه‌السّلام) است.
درباره اين آيه در «درس- ادريس» صحبت شده است.


عَلِىّ جمعا يازده بار در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۳۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۸۳.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۱۶۱.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۲.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۵۱۳.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۳۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۰۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۲۹.    
۱۰. زخرف/سوره۴۳، آیه۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۸۹.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۲۳.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۸۴.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۱۸۲.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۶۱.    
۱۶. مریم/سوره۱۹، آیه۵۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۳۰۸.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۸۱.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۶۲.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۷۶.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۹.    
۲۲. مریم/سوره۱۹، آیه۵۷.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۳۰۹.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۸۴.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۶۴.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۸۲.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۸۰۲.    
۲۸. مریم/سوره۱۹، آیه۵۷.    
۲۹. مریم/سوره۱۹، آیه۵۰.    
۳۰. زخرف/سوره۴۳، آیه۴.    
۳۱. بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «علی»، ج۵، ص۳۸.    






جعبه ابزار