عَطاء (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَطاء (به فتح عین) و
عَطیّه (به فتح عین و کسر طاء و تشدید یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای صله،
بذل،
احسان و در
آیات قرآن به معنای مطلق دادن چیزی نیز آمده است.
مشتقات
عَطاء که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
یُعْطُوا (به ضم یاء و سکون عین) به معنای مطلق دادن،
عَطاؤُنا ( به فتح عین و ضم همزه) به معنای عطا،
اَعْطَیْناکَ (به فتح الف و سکون عین) به معنای عطا کردیم،
عَطاءُ (به فتح عین) به معنای عطیّه و بذل،
فَتَعاطی (به فتح فاء و تاء) به معنای تناول و اخذ است.
عَطاء هر چند مخصوص به
صله و
بذل و
احسان است، ولی در
قرآن هم در بذل و هم در مطلق دادن چیزی به کار رفته است.
به مواردی از
عَطاء که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ) (پیکار کنید تا زمانی که با
خضوع و تسلیم، جزیه را به دست خود بپردازند.)
یُعْطُوا، که در مطلق دادن است.
(هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ اَوْ اَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ) (اين عطاى ماست؛ به هر كس مى‌خواهى و صلاح مى‌بينى بى‌حساب ببخش.)
(اِنَّا اَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ) (به
یقین ما به تو
کوثر و
خیر و
برکت فراوان عطا کردیم.)
(وَ ما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحْظُوراً) (و عطاى
پروردگارت هرگز از كسى منع نشده است.)
درباره عطیّه و بذل است.
(فَنادَوْا صاحِبَهُمْ فَتَعاطی فَعَقَرَ) یعنی: «
رفیق خویش را ندا کردند پس
ناقه را گرفت و پی کرد.»
تعاطی به معنی تناول و اخذ است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عطاء»، ج۵، ص۱۷.
