عَصَیْتُمْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَصَيْتُمْ: (عَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم) «عَصَيْتُمْ» از مادّه «
عِصْیان» به معناى نافرمانى كرديد
مى‌باشد.
(وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَ تَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَ عَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَ لَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَ اللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ) (
خداوند، وعده خود را به شما، درباره پيروزى بر دشمن در
احُد، تحقّق بخشيد؛ در آن هنگام كه دشمنان را به فرمان او، به قتل مى‌رسانديد؛ تا اين‌كه سست شديد؛ و در كار حفظ سنگرها به نزاع پرداختيد؛ و بعد از آن كه خداوند آنچه را دوست مى‌داشتيد از غلبه بر دشمن به شما نشان داد، نافرمانى كرديد. بعضى از شما، خواهان دنيا بودند؛ و بعضى خواهان
آخرت. سپس خداوند شما را از غلبه بر آنان بازگرداند؛ و پيروزى شما به شكست انجاميد؛ تا شما را بيازمايد. و او شما را بخشيد؛ و خداوند نسبت به
مؤمنان، داراى احسان و بخشش است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(حَتَّى إِذا فَشِلْتُمْ وَ تَنازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَ عَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ما أَراكُمْ ما تُحِبُّونَ) ناظر باشد به عملى كه تيراندازان كردند و در بين خود نزاع به وجود آورده يک عده گفتند بايد فرمان
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را اطاعت كرد، عده‌اى ديگر گفتند بايد خود را به همراهان رسول خدا ۶ برسانيم، تا غنيمتى به چنگ آوريم، و اين بگو مگو ايشان را سست نموده و در آخر بيشترشان از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نافرمانى نموده و مراكز خود را خالى كردند، و بنا بر اين بناچار بايد كلمه فشلتم را به ضعف رأى تفسير كنيم، چون تفسير آن به ترس، با وضع آن روز تيراندازان تطبيق نمى‌كند، چرا كه ترس آنان را به اين كار وادار نكرد، بلكه طمع به غنيمت بود كه از جاى خود حركتشان داد، و اگر فشل را به معناى ترس بگيريم بايد بگوئيم خطاب فشلتم به همه مسلمين بوده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «عَصَیْتُمْ»، ص۳۸۴.
