عَجَّلَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَجَّلَ:
(لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذابَ) عَجَّلَ: از مصدر
«تعجیل» به معنی «شتاب کردن و پیشی گرفتن» است.
برنامه تربیتی
خداوند نسبت به بندگان چنین است که تا آخرین مرحله به آن‌ها فرصت می‌دهد و هرگز مانند جبّاران روزگار فورا اقدام به
مجازات نمی‌کند و عجله از خود نشان نمی‌دهد، بلکه
رحمت واسعه او همیشه ایجاب می‌کند که حداکثر فرصت را به
گناهکاران بدهد و
آیه می‌گوید:
«اگر (خدا) می‌خواست آن‌ها (
کافران) را به اعمالشان مجازات کند هرچه زودتر
عذاب را بر آن‌ها می‌فرستاد...»
خداوند ایجاب می‌کند که توبه‌کاران را بیامرزد و رحمت او اقتضا می‌کند که در عذاب غیر آن‌ها تعجیل نکند شاید به صفوف توبه‌کاران بپیوندند، ولی
عدالت او هم اقتضا می‌کند وقتی
طغیان و سرکشی به آخرین درجه رسید حسابشان را صاف کند و اصولا بقای چنین افراد
فاسد و
مفسد که امیدی به اصلاحشان نیست از نظر
حکمت آفرینش معنی ندارد، باید نابود شوند و
زمین از لوث وجودشان پاک گردد.
به موردی از کاربرد
عَجَّلَ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ رَبُّکَ الْغَفورُ ذو الرَّحْمَةِ لَوْ یؤَاخِذُهُم بِما کَسَبوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذابَ بَل لَّهُم مَّوْعِدٌ لَّن یَجِدوا مِن دُونِهِ مَوْئِلًا) (و پروردگارت، آمرزنده و دارای رحمت است؛ اگر می‌خواست آنان را به خاطر اعمالشان مجازات کند، عذاب را هرچه زودتر برای آن‌ها می‌فرستاد؛ ولی برای آنان موعدی است که هرگز از آن راه فراری نخواهند داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: این آیات در مقام
تهدید کفار است، کفاری که فساد اعمالشان به حدی رسیده که دیگر امید
صلاح از ایشان منتفی شده است و این قسم فساد مقتضی نزول عذاب فوری و بدون مهلت است، چون دیگر فائده‌ای غیر از فساد در باقی ماندنشان نیست، لیکن خدای تعالی در عذابشان تعجیل نکرده هر چند که قضای حتمی به عذابشان رانده است. چیزی که هست آن عذاب را برای مدتی معین که به
علم خود تعیین نموده
تاخیر انداخته است و به همین مناسبت بود که آیه تهدید را که متضمن صریح قضای در عذاب است با جمله
(وَ رَبُّکَ الْغَفورُ ذو الرَّحْمَةِ) افتتاح نموده تا به وسیله آن دو وصفی که در آن است عذاب معجل را تعدیل نماید و اصل عذاب را مسلم کند تا حق گناهان مقتضی عذاب رعایت شده باشد و حق رحمت و مغفرت خدا را هم رعایت کرده باشد و به آن خاطر عذاب را تاخیر اندازد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عَجَّلَ»، ج۳، ص۱۰۷.
