عفریت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِفْرِيت (به کسر عین، سکون فاء و کسر راء)
از واژگان قرآن کریم به معنای قوى و زيرک است.
عِفْرِيت به معنای قوى و زيرک است.
در
قاموس و
اقرب الموارد گفته:
«الْعِفْريتُ: النَّافِذُ فِى الْأَمْرِ الْمُبَالِغُ فِيهِ مِنْ دَهاءٍ- وَ الْخَبِيثُ الْمُنْكَرُ» در اقرب گفته:
«رَجُلٌ عِفْريتٌ وَ أَسَدٌ عِفْريتٌ» يگويند: یعنى مرد قوى و شير قوى.
در
مجمع فرموده: أَصْل
عفريت از عفر به معنى تراب است كه او حريف خويش را به خاک می‌اندازد.
على هذا بهتر است
عفريت را در
آیه قوى و زيرک معنى كنيم يعنى: «زيرک پر زورى
از جنیّان گفت: من تخت ملكه را پيش
از آن‌كه
از جاى برخيزى برايت می‌آورم».
آن‌چه امثال
راغب آن را «العارم الخبيث» (موذى پست) معنى كرده‌اند مناسب نيست.
از نهایه ابن اثیر روشن می‌شود كه تاء
عفريت زائد و اصل آن
عفرى و آن به معنى قوى و زيرک است
و در نامه
ابو موسی آمده:
«غَشِيَهُمْ يَوْمَ بَدْرٍ لَيْثاً عِفْرِيّاً» روز
بدر در حاليكه مثل شير قوى و زيرک بود بر سر كفار آمد. ظاهرا ابو موسى اين كلمه را در مدح
علی (علیه‌السّلام) گفته است.
به موردی
از عِفْرِيت که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(قالَ عِفْرِيتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِكَ) (فرد نیرومندی
از جنّ گفت: «من آن را نزد تو می‌آورم پیش
از آن‌که
از جایگاهت برخیزی و من نسبت به این امر،
توانا و امینم.»)
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عفریت»، ج۵، ص۱۸.
