• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ظَمَأ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ظَمَأ (به فتح ظاء و میم) از واژگان قرآن کریم به معنای عطش است.
ضَمآن (به فتح ضاد) به معنای عطشان است.
در سه آیه از قرآن کریم این کلمه به کار رفته است.
از مشتقات این کلمه تَظْمَؤُا (به فتح تاء، سکون ظاء و فتح میم) در قرآن مجید آمده است.



ظَمَأ به معنای عطش و ضمآن به معنای عطشان است.
در النهایه ظماء را شدت عطش گفته است.
اقرب الموارد نسبت آن‌ را به قول می‌دهد.
راغب اصفهانی گوید: ظِماء (به کسر ظاء) فاصله میان دو آب دادن است و ظَماء (به فتح ظاء) عطشی است که از آن مدت به وجود آید.
از النهایه و غیره روشن می‌شود که مراد فاصله دو آب دادن شتر است.


به مواردی از ظَمَأ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - ظَمَاٌ (آیه ۱۲۰ سوره توبه)

(ذلِکَ بِاَنَّهُمْ لا یُصِیبُهُمْ‌ ظَمَاٌ وَ لا نَصَبٌ)
«این برای آن است که عطشی و رنجی به آن‌ها نمی‌رسد.»

۲.۲ - الظَّمْآنُ‌ (آیه ۳۹ سوره نور)

(کَسَرابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ‌ الظَّمْآنُ‌ ماءً)
«مانند سرابی در بیابان که تشنه آن‌ را آب پندارد.»

۲.۳ - تَظْمَؤُا (آیه ۱۱۹ سوره طه)

(وَ اَنَّکَ لا تَظْمَؤُا فِیها وَ لا تَضْحی‌)
«تو در آن نه تشنه شوی و نه از حرارت رنج بری.»


در قرآن کریم در سه مورد از این کلمه به کار رفته است.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۲۷۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۳۹.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۸۰.    
۴. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۱۶۲.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۴۴۵.    
۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۳۹.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۱۲۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۸.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۴۰۳.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۳۴.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۴۰.    
۱۲. نور/سوره۲۴، آیه۳۹.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۸۱.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۳۰.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۴۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۵۶.    
۱۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۱۹.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۳۰۸.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۲۰.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۸۱.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۶۲.    
۲۲. توبه/سوره۹، آیه۱۲۰.    
۲۳. نور/سوره۲۴، آیه۳۹.    
۲۴. طه/سوره۲۰، آیه۱۱۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ظَمَأ»، ج۴، ص۲۷۳.    






جعبه ابزار