طَبَق (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طَبَق (به فتح طاء و باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
حال است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به اهل
مصر و توصیف
عذاب آخرت از این واژه استفاده نموده است.
طَبَق (
مثل شرف) به معنای حال آمده است.
چنانکه
طبرسی و
زمخشری گفته است و نیز از معانی آن است برابری.
راغب گوید: مطابقت آن است که چیزی را بالای چیزی بگذاری و به اندازه آن باشد.
گاهی در چیزی که بالای چیزی یا موافق چیزی باشد به کار می‌رود.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) به اهل
مصر درباره
مالک اشتر نوشته است:
«فَقَدْ بَعَثْتُ إِلَيْكُمْ عَبْداً مِنْ عِبادِ اللهِ... فَاسْمَعوا لَهُ أَطيعوا أَمْرَهُ فيما طابَقَ الْحَقَّ.» «يكى از بندگان خداوند را به سوى شما فرستادم... سخنش را بشنويد و فرمانش را در آن‌جا كه مطابق
حق است
اطاعت كنيد.»
طابق (به فتح و کسر باء) به معنای عضو و ظرفی که در آن چیز
طبخ می‌کنند و آن معرّب «تابه» است.
در
قاموس المحیط از معانی آن آجر بزرگ گفته است «
الطابِق کهاجِر و صاحِب: الآجُر الکَبیر.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
عذاب آخرت فرموده است:
«فَرَأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ... وَ الرَّمْضاءِ تُحْرِقُهُ؟ فَكَيْفَ إِذا كانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نَار.» «آیا می‌بینید ناله خود را از ریک سوزان، چطور می‌شود
حال انسان میان دو آجر بزرگ از
آتش.»
«اطباق- طبقات» یعنی طبقه‌ها و مرتبه‌ها. «اطباق» اقشار مردم را نیز طبقه و طبقات گویند.
چنانکه در نامه مالک آمده است.
این ماده چهارده بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طبق»، ج۲، ص۶۷۱.
