چون روزگار حالی از شادی برای تو پیش آورد حال دیگری از ناپسندش ارمغانت میفرستد. شاعر دیگری گفته:
من کسی هستم که نشیب و فرازها دیده و فقط در بعضی ایام شیر روزگار را دوشیده و از آن بهره بردهام، و مرا از حالی به حالی کشیده است. زمخشری نیز آن را در آیه حال معنی کرده است. در همین مضمون است آیات: (وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ. ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ. ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ اَنْشَاْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقِینَ. ثُمَّ اِنَّکُمْ بَعْدَ ذلِکَ لَمَیِّتُونَ. ثُمَّ اِنَّکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ تُبْعَثُونَ) (و ما انسان را از عصارهاى از گِل آفريديم؛ سپس او را نطفهاى در قرارگاهِ مطمئن رَحِم قرار داديم؛ • سپس نطفه را بصورت علقه [ خون بسته ]، و علقه را بصورت مضغه [همینطور است آیه ۵ از سوره حجّ و سایر آیات. «ترکبنّ» و «عن» در آیه نشان دهنده آن است که هر حال قبلی پایینتر از حال بعدی است. راغب اصفهانی گوید: مطابقت آن است که چیزی را بالای چیزی بگذاری و به اندازه آن باشد، سپس گاهی در چیزی که فوق چیز دیگر یا موافق شیء دیگر باشد به کار میرود. در آیه گذشته نیز آن مطابقت در نظر است. ۲.۲ - طِباقاً (آیه ۳ سوره ملک)(الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً)(همان كسى كه هفت آسمان را بر فراز يكديگر آفريد.) طباق به معنی مطابقت است، ظاهرا مراد از آن بودن بعضی بالای بعضی است، (طِباقاً) حال است از (سَماواتٍ.) بعضی آنرا جمع طبق دانستهاند، مثل جمل و جمال (شتر- شتران). ۲.۳ - طِباقاً (آیه ۱۵ سوره نوح)(أَلَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا)(آيا نمىدانيد چگونه خداوند هفت آسمان را برفراز يكديگر آفريده است.) • قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «طبق»، ج۴، ص۲۰۷-۲۰۶. ردههای این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره انشقاق | واژه شناسی واژگان سوره ملک | واژه شناسی واژگان سوره نوح |