• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صِهْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صِهْر (به کسر صاد و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای قرابت ازدواجی و مطلق قرابت و داماد و شوهر خواهر است.
صَهْر (به فتح صاد و سکون هاء) به معنای گداختن است.
اين لفظ سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.



صِهْر به معنای قرابت ازدواجی آمده است.
در اقرب الموارد گوید: «الصِهْر: القَرابَة و زَوج بِنت الرَّجُلُ و زَوج اختَه.»
پس صهر به معنی مطلق قرابت و داماد و شوهر خواهر است.
صَهْر به معنای گداختن است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - لِصِهْرهِ - خطبه ۳ (شورای عمر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اينكه عبدالرحمن بن عوف در شورى به آن حضرت رأى نداد فرموده:
«فَصَغا رَجُلُ مِنْهُمْ لِضِغْنِه وَ مالَ الاْخَرُ لِصِهْرهِ مَعَ هَن وَ هَن.»
«مردى از آن‌ها (سعد وقاص) به علت عداوتش نسبت به من از من منحرف شد و ديگرى (عبد الرحمن بن عوف) به علت دامادى (كه شوهر خواهر عثمان بود) از من كنار رفت، با قضاياى ديگرى كه قابل گفتن نيست.»


۲.۲ - الصِّهْرِ - خطبه ۱۶۲ (در جواب یک سوال)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در پاسخ بعضى از يارانش از طايفه بنی اسد فرموده:
«وَ لَکَ بَعْدُ ذِمامَةُ الصِّهْرِ وَ حَقُّ الْمَسْأَلَةِ.»
(امّا در عين حال احترام خويشاوندى و بستگى برقرار و حقّ پرسش محترم است.)



۲.۳ - صَهْرِهِ - خطبه ۱۶۴ (نصیحت به عثمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام نصیحت به عثمان آن‌گاه که در محاصره انقلابیون بود فرمود:
«وَ ما ابْنُ أَبی قُحافَةَ وَ لا ابْنُ الْخَطّابِ بِأَوْلَى بِعَمَلِ الْحَقِّ مِنْکَ وَ أَنْتَ أَقْرَبُ إِلَى رَسولِ اللهِ (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)... مِنْهُما وَ قَدْ نِلْتَ مَنْ صَهْرِهِ ما لَمْ يَنالا...»
«ابوبکر و عمر، به كار حق از تو سزاوارتر نيستند، تو به رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) از آن دو نزديک‌ترى و از دامادى آن حضرت به جايى رسيده‌اى كه آن دو نرسيده‌اند... بدترين پيشوا آن است كه خود گمراه شود و مردم را گمراه كند.»



این ماده سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۷۰.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۳، ص۲۴۳.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۳-۴۴، خطبه ۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۳۰، خطبه ۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹، خطبه ۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹، خطبه ۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۶۱-۳۶۲.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴-۷۵.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۷۹، خطبه۱۵۷.    
۱۵. صالح، نهج البلاغه، صبحی، ص۲۳۱، خطبه۱۶۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۸۶-۲۸۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵-۶.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۴۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۹، حطبه۱۶۴.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۴-۸۵.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۴، خطبه ۱۶۴.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۹، خطبه ۱۶۴.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۱.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم،ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۳۷.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۳.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۱.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۴، خطبه ۳.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۹، حطبه۱۶۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صهر»، ج۲، ص۶۵۰.    






جعبه ابزار