صِهْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِهْر (به کسر صاد و سکون هاء) از
واژگان قرآن کریم به قرابت ازدواجی گفته می‌شود.
صِهْر به قرابت ازدواجی گفته می‌شود. در
قاموس المحیط و
اقرب الموارد معنای اولی آن‌را قرابت گفته.
در
مجمع البیان فرموده: نسب راجع به ولادت نزدیک است، صهر خلطه‌ای است شبیه قرابت مصاهره در
نکاح به معنی
مقاربت است.
(وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً) (او كسى است كه از آب، انسانى را آفريد؛ سپس او را داراى
نسب و سبب قرار داد و
نسل او را از اين دو طريق گسترش داد؛ و
پروردگار تو همواره توانا بوده است.)
در
نهج البلاغه خطبه ۳ فرموده:
«وَ مَالَ الْآخَرُ لِصِهْرِهِ.» یعنی: «دیگری برای قرابت و داماد بودنش از من منحرف شد.» مقصود
عبدالرحمن بن عوف است که چون شوهر خواهر
عثمان بود به او متمایل شد. و در
خطبه ۱۶۴ هست که به عثمان فرمود:
«وَ قَدْ نِلْتَ مِنْ صِهْرِهِ مَا لَمْ یَنَالا.» یعنی «از قرابت و دامادی
پیامبر به چیزی رسیده‌ای که
ابوبکر و
عمر نرسیده‌اند.»
مراد از نسب و صهر در آیه چنانکه گفته‌اند
مرد و
زن است و نیز گفته‌اند در آن مضاف مقدر است یعنی: «ذا نسب و ذا صهر» یعنی:
خدا آن است که از آب (
نطفه) بشر آفرید و او را
نر و
ماده قرار داد، مثل
(اَ لَمْ یَکُ نُطْفَةً مِنْ مَنِیٍّ یُمْنی... فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَ الْاُنْثی) (آيا او نطفه‌اى از منى كه در
رحم ريخته مى‌شود نبود؟! • سپس به صورت خون بسته درآمد، و خداوند او را آفريد و موزون ساخت.)
به نظر می‌آید علت اطلاق نسب به پسران آن است که به پدران نسبت داده می‌شوند و علت اطلاق صهر به دختران آن است که مورد مصاهره و پیوند با دیگران قرار می‌گیرند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صهر»، ج۴، ص۱۵۸.
