• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَلاة (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: صَلاة (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: صَلاة (مفردات‌قرآن)، صَلاة (لغات‌قرآن)، نماز.


صَلاة (به فتح صاد) یا صَلوة (به فتح صاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای دعا، تبریک و تمجید است و بعضى توجه و انعطاف گفته‌اند.
همچنین می‌گویند صَلاة از خدا رحمت و از ملائکه استغفار و از بنده دعاست.
به هر حال صَلاة در قرآن مجید هم به معنى دعا آمده و هم به معنى نماز كه مجعول اسلامى است.
واژه صَلاة در «نهج البلاغه» به معنى بركات و توجهات و نماز معمولى آمده است.



صَلاة
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۵.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۶۶.    
[۳] فیروز آبادی، مجد‌الدین، قاموس المحیط، ج۴، ص۳۵۳.    
و صَلوة از دیدگاه طبرسی به معنای دعا آمده است.
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۱۲۶.    

راغب می‌گوید اکثر اهل لغت گفته‌اند: به معنای دعا و تبریک و تمجید است.
[۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ج۱، ص۴۹۰.    

بعضی توجه و انعطاف گفته‌اند و نیز گویند: آن از خدا رحمت و از ملائکه استغفار و از بنده دعاست به‌هر‌حال در قرآن مجید هم به معنی دعا آمده و هم به معنای نماز که مجعول اسلامی است.
[۶] راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ج۱، ص۴۹۱.    

آن در نهج البلاغه به معنی برکات و توجهات و نماز معمولی آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الصَّلاةِ - خطبه ۱۹۹ (نماز)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«تَعاهَدوا أَمْرَ الصَّلاةِ وَ حافِظوا عَلَيْها وَ اسْتَكْثِروا مِنْها وَ تَقَرَّبوا بِها فإِنَّها (كانَتْ عَلَى الْمؤْمِنينَ كِتاباً مَوْقوتاً).»
[۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۰۴، خطبه ۱۹۹.    
[۸] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۰۴، خطبه ۱۹۴.    
[۹] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۶، خطبه ۱۹۹.    

(موضوع نماز را به خوبى مراعات كنيد محافظت آن را بر عهده گيريد، زياد به آن توجّه كنيد و فراوان نماز بخوانيد و به وسيله آن به خدا تقرّب جوييد، زيرا نماز «به عنوان فريضه واجب در اوقات مختلف شبانه روز بر مؤمنان مقرّر شده است.»)
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۳، خطبه ۱۹۹.    
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳۸.    

(شرح های خطبه:
[۱۲] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳۹-۸۴۰.    
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۷۲۵-۷۲۶.    
[۱۴] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۳۲۱-۳۲۵.    
[۱۵] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۰۲.    
)


۲.۲ - صَلَواتِکَ - خطبه ۷۱ (درود بر پیامبر)

آن حضرت فرمود:
«اجْعَلْ شَرائِفَ صَلَواتِکَ وَ نَوامی بَرَكاتِکَ عَلَى مُحَمَّد عَبْدِکَ وَ رَسولِکَ.»
[۱۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    
[۱۷] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۱۷، خطبه ۷۰.    
[۱۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص، خطبه ۷۲.    

(گرامى‌ترين درودها و افزون‌ترين بركات خود را بر محمّد (صلى‌الله‌عليه‌و‌آله) بنده و فرستاده‌ات قرار ده.)
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷، خطبه ۷۲.    
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    

(شرح های خطبه:
[۲۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷.    
[۲۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳.    
[۲۳] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۴-۱۹۵.    
[۲۴] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۳۸.    
)


۲.۳ - مُصَلٍّ - نامه ۵۱ (مسلمان و اهل ذمه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«وَ لا تَمَسُّنَّ مالَ أَحَد مِنَ النّاسِ مُصَلٍّ وَ لا مُعاهَد.»
[۲۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۳، نامه ۵۱.    
[۲۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹۰-۹۱، نامه ۵۱.    
[۲۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    

(همچنين براى جمع‌آورى بیت‌المال، به مال احدى چه مسلمان و چه غير مسلمانى كه در پناه اسلام است دست نزنيد.)
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۵، نامه ۵۱.    
[۲۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۰.    

(شرح های نامه:
[۳۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۲.    
[۳۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۳۳۷-۳۳۸.    
[۳۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۴۹-۱۵۰.    
[۳۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    
)
منظور حضرت از این بیان مسلمان و اهل ذمه است.
(ببینید: سلح (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه))



۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۵.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۶۶.    
۳. ↑ فیروز آبادی، مجد‌الدین، قاموس المحیط، ج۴، ص۳۵۳.    
۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۱۲۶.    
۵. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ج۱، ص۴۹۰.    
۶. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ج۱، ص۴۹۱.    
۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۰۴، خطبه ۱۹۹.    
۸. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۰۴، خطبه ۱۹۴.    
۹. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۶، خطبه ۱۹۹.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۳، خطبه ۱۹۹.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳۸.    
۱۲. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳۹-۸۴۰.    
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۷۲۵-۷۲۶.    
۱۴. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۳۲۱-۳۲۵.    
۱۵. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۰۲.    
۱۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    
۱۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۱۷، خطبه ۷۰.    
۱۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص، خطبه ۷۲.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷، خطبه ۷۲.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    
۲۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷.    
۲۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳.    
۲۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۴-۱۹۵.    
۲۴. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۳۸.    
۲۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۳، نامه ۵۱.    
۲۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹۰-۹۱، نامه ۵۱.    
۲۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۵، نامه ۵۱.    
۲۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۰.    
۳۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۲.    
۳۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۳۳۷-۳۳۸.    
۳۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۴۹-۱۵۰.    
۳۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صلوة»، ج۲، ص۶۴۵-۶۴۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 199 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 71 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 51 نهج البلاغه
جعبه ابزار