صَرْف (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَرْف (به فتح صاد و سکون راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای برگرداندن، خواه برگرداندن مطلق باشد یا برگرداندن از حالی به حالی.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به کار رفته است، مانند:
• صَراّف (به فتح صاد و راء مشدد) كسى كه پول را به پول ديگر برمى‌گرداند، «صرف پول» از همان است؛
• صَريف (به فتح صاد) به معنای صداى در و صداى دندان شتر است.
موارد زيادى از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.
صَرْف به معنای برگرداندن است، خواه برگرداندن مطلق باشد یا برگرداندن از حالی به حالی.
صَراّف یعنی كسى كه پول را به پول ديگر برمى‌گرداند؛ «صرف پول» از همان است.
صَريف به معنی صداى در و صداى دندان شتر است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) به
خوارج فرمود:
«وَ قَدْ كُنْتُ نَهَيْتُكُمْ عَنْ هذِهِ الْحُكومَةِ فأَبَيْتُمْ... حَتَّى صَرَفْتُ رأْیی إِلَىْ هَواكُمْ.» «من شما را از
حکمیت منع كردم ولى شما
امتناع نموديد تا جایی كه رأى خودم را به
هوای نفس شما برگرداندم.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
ملامت یارانش فرموده:
«لَوَدِدْتُ وَ اللهِ أَنَّ مُعاويَةَ صارَفَنی بِكُمْ صَرْفَ الدّينارِ بِالدِّرْهَمِ فأَخَذَ مِنّی عَشَرَةً مِنْكُمْ وَ أَعْطانی رَجُلاً مِنْهُمْ.» «به
خدا قسم دوست دارم
معاویه شما را مبادله كند، مانند مبادله
دینار به
درهم، ده تا از شماها را بگيرد و يک نفر از آن‌ها را بدهد.»
اين براى آن بود كه در
راه خدا جهاد كنند.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
کمیل بن زیاد فرموده:
«انْصَرِفْ إذا شِئْتَ.» «برگرد اى كميل.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام
نصیحت فرموده:
«يا أَسْرَى الرَّغْبَةِ أَقْصِروا فإِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلَى الدُّنْيا لا يَروُعُهُ مِنْها إِلاّ صَريفُ أَنْيابِ الْحِدْثانِ.» «اى اسيران
رغبت،
میل خود را به
دنیا كم كنيد، مايل به دنيا را به
فزع نمى‌اندازد مگر صداى دندان پيشامدهاى بد.»
از این ماده موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صرف»، ج۲، ص۶۳۵-۶۳۶.
