• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَخْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَخْر (به فتح صاد و سکون خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای سنگ سخت است.
واحد آن صَخْرَه (به فتح صاد و راء و سکون خاء) است.
جمع آن صُخور (به ضم صاد و خاء) است.
آن سه بار به صورت جمع در «نهج البلاغه» آمده است.



صَخْر به معنای سنگ سخت آمده است.
واحد آن صَخْرَه است.
در اقرب الموارد «بزرگی» آن را قید کرده است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بِالصُّخورِ - خطبه ۱ (محکم کردن زمین با کوهای سنگی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۱ فرموده:
«وَ وَتَّدَ بِالصُّخورِ مَيَدانَ أَرْضِهِ.»
«خداوند با احجار بزرگ، بالا و پایين رفتن زمین را ميخكوب كرد.»



۲.۲ - الصُّخورَ - خطبه ۲۲۵ (تنفّر از زرق و برق دنيا)

آن حضرت می‌فرماید:
«فاسْتَبْدَلوا بِالْقُصورِ الْمُشَيَّدَةِ وَ النَّمارِقِ الْمُمَهَّدَةِ الصُّخورَ وَ الاَْحْجارَ الْمُسَنَّدَةَ.»
(قصرهاى بلند و محكم و بساط عیش و پشتی‌هاى نرم و راحت آن‌ها به سنگ و آجر و لحدهاى گورستان تبديل شد.)


۲.۳ - الصُّخورِ - خطبه ۱۰۷ (فتنه بنى‌اميّه‌)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«فَهُمْ فی ذلِکَ كالاَنْعامِ السّائِمَةِ وَ الصُّخورِ الْقاسيَةِ.»
(آن‌ها در اين قسمت همچون چهارپايان صحرايى و سنگ‌هاى سخت و نفوذ ناپذيرند.)



این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ط الحسینی، ج۳، ص۳۶۲.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۴، ص۱۸۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۳، ص۱۸۳.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۷، خطبه ۱.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۷، خطبه ۱.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۹، خطبه ۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳، خطبه ۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۴۴.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۱-۲۶۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۷۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۳.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۲.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۵۸، خطبه ۲۲۵.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۴۶، خطبه ۲۲۱.    
۱۶. صالح، صبحی نهج البلاغه، ص۳۴۸، خطبه ۲۲۶.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۵، خطبه ۲۲۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۶۷.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۶۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۴۴۶-۴۴۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۳۳۳.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۵۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۷، خطبه ۱۰۶.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۶، خطبه ۱۰۸.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۲۹، خطبه ۱۰۸.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۳.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۵-۷۶.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۲۲-۵۲۳.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۲.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۷.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۵۸، خطبه ۲۲۵.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۱، خطبه ۱۰۷.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۷، خطبه ۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صخر»، ج۲، ص۶۳۰.    






جعبه ابزار