صحب (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَحْب (به فتح صاد و سکون حاء) و
صُحْبَت (به ضم صاد و سکون حاء و فتح باء) به معنای رفاقت و ملازمت و
صاحِب به معنای رفیق ملازم از مفردات
نهج البلاغه که
حضرت علی (علیهالسلام) درباره
رفاقت با
احمق و فتنهها و... از این واژه استفاده نموده است.
صَحْب و
صُحْبَت به معنای رفاقت و ملازمت. صاحب یعنی رفیق ملازم آمده است.
راغب گوید: آن در عرف به کسی اطلاق میشود که ملازمتش زیاد باشد.
اصحاب جمع صاحب است.
یعنی رفیقان ملازم.
• امام (صلواتاللهعلیه) در خصوص رفاقت با احمق در
حکمت ۲۹۳ فرموده است: «
«لاَ تَصْحَبِ الْمَائِقَ فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعْلَهُ، وَیَوَدُّ اَنْ تَکُونَ مِثْلَهُ»»
(با احمق
معاشرت و مصاحبت مکن! که کارهای احمقانهاش را برایت زیبا جلوه میدهد و دوست دارد تو مثل او باشی.)
• امام (صلواتاللهعلیه) در
حکمت ۱۶۸ درباره
دنیا و
آخرت فرموده است: «
«الاَْمْرُ قَرِيبٌ وَالاْصْطِحَابُ قَلِيلٌ»»
(آخرت نزديک است و توقّف در
دنیا كوتاه.)
«اصطحاب» رفیق شدن با همدیگر و حفظ کردن.
صاحبات و صواحب جمع صاحبه است.
«إستِصحاب» ملازمت و دعوت به رفاقت «إستَصحَبَه: لازِمُهُ و دَعاهُ الی الصحِبِة»
• امام (صلواتاللهعلیه) در
خطبه ۹۳ درباره
فتنه آیندگان فرموده است: «
«وَلاَ يَزَالُ بَلاَؤُهُمْ حَتَّى لاَ يَكُونَ انْتِصَارُ أَحَدِكُمْ مِنْهُمْ إِلاَّ مثل انْتِصَارِ الْعَبْدِ مِنْ رَبِّهِ وَالصَّاحِبِ مِنْ مُسْتَصْحِبِهِ»»
(شکنجههاى آنها بر شما طولانى خواهد شد، تا آنجا که پيروزى و انتقام شما از آنها به انتقام بردگان از مالک خويش، و يا تابع از پيشواى خود مىماند.)
این واژه موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«
«وَقَدْ صَحِبَ الْمُنكَرَ فَأَلِفَهُ»»
(گويا
فاسق آنان را مىنگرم كه بازشتى همنشين شده و با آن انس گرفته.)
«
«وَاعَجَبَاهُ! أَتَكُونُ الْخِلاَفَةَ بِالصَّحَابَةِ وَلاَتَكُونُ بِالصَّحَابةِ وَالْقَرَابَةِ؟»»
(عجبا! آيا
خلافت با همنشينى
پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) و خويشاوندى حاصل مىشود؟)
«
«أيُّهُمَا يَسْقِي صَاحِبَهُ كَأْسَ المَنُونِ»»
(تا کدام يک جام
مرگ را به ديگرى بنوشاند.)
قرشی بنابی، علیاکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صحب»، ج۲، ص۶۲۹.