• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَفَق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَفَق (به فتح شین و فاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای مغرب پس از غروب آفتاب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره حضرت موسی (علیه‌السّلام) از این واژه استفاده نموده است.



شَفَق (مانند شرف) به معنای سرخی مغرب پس از غروب آفتاب آمده است.
واژه اشفاق خوف از وقوع مکروه با احتمال عدم وقوع است.
«اشفق منه: خاف» و شفق به معنی حریص بودن نیز آمده که توأم با مهربانی است و شفقّت از آن می‌باشد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - أَشْفَقَ - خطبه ۴ (درباره موسی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حضرت موسی (علیه‌السّلام) که از سحر ساحران ترسیده فرموده است:
«لَمْ يوجِسْ موسَى عليه السلام خيفَةً عَلَى نَفْسِهِ بَلْ أَشْفَقَ مِنْ غَلَبَةِ الْجُهّالِ.»
«موسی چون سحر ساحران را ديد، براى جان خود نترسيد، بلكه ترسيد كه نادان‌ها به اشتباه افتند و غلبه پيدا كنند.»

۲.۲ - أَشْفَقَ - حکمت ۳۱ (موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۳۱ فرموده است:
«فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَی اَلْجَنَّهِ سَلاَ عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ اَلنَّارِ اجْتَنَبَ الْمُحَرَّمَاتِ.»
«كسى كه مشتاق بهشت باشد از شهوات و تمايلات سركش بركنار مى‌رود و آن كس كه از آتش جهنّم بیم‌ناک باشد از محرّمات دورى مى‌گزيند.» («سلا» به معناى فراموش كردن چيزى است.)



این ماده بیست مورد با معانی مختلف در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. شین و فتح فاء) به معنای خودداری کردید،الشَّفَقُ راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۵۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵. ص۱۹۲.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰، خطبه۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۴، خطبه۴.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱، خطبه۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه۴.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۲۹.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۳۳.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۱۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۷۷۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۷.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۳، حکمت ۳۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۹.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۰.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۹۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۸.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۴۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شفق»، ج۲، ص۶۰۵.    






جعبه ابزار