شعر - به کسر شین (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شِعْر (به کسر شین و سکون عین)، از
واژگان قرآن کریم و به معنای دانستن و زیرکی است و و در نزد اهل عربیّت کلامی است که وزن و
قافیه داشته باشد.
شاعر به کسی گفته میشود که صنعت
شعر را میداند.
شِعْر به معنای دانستن و زیرکی است.
«
شَعَرَ شَعْراً: عَلِمَ بِهِ-
شَعَرَ لِکَذَا: فَطَنَ لَهُ» و در نزد اهل عربیّت کلامی است که وزن و قافیه داشته باشد.
طبرسی ذیل آیه ۱۵۴
سوره بقره فرموده:
شعور اول علم است از راه
مشاعر و حواس... و به قولی
شعور، ادراک دقیق است ماخوذ از
شعر به معنی موی که دقیق و نازک است و از آن است
شاعر که به اقامه وزن و نظم متفطن است طوریکه دیگران نیستند.
راغب اصفهانی میگوید:
شاعر به علت فطنت و دقّت معرفت
شاعر نامیده شده.
شعر در اصل علم دقیق است... و در تعارف نام کلام موزون و قافیهدار شده است.
شاعر آنست که صنعت
شعر داند.
خلاصه آنکه:
شعر در اصل به معنی دانستن و توجّه خاصّ است و در اصطلاح به کلام موزون و قافیهدار اطلاق میشود که در آن دقت و ذوق مخصوص بهکار رفته است.
شاعر گوینده چنین کلامی است. باید اضافه کرد که
شعر بیشتر توام با تخیّلات است که در خارج مصداق حقیقی ندارند و
شاعر به قدرت
خیال خویش آنها را در قالب الفاظ ریخته است، علی هذا باید
شعر را کلام خیالی و
شاعر را خیالپرداز بگوئیم.
کفار مکّه که
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را
شاعر میگفتند منظورشان آن بود که این شخص خیالپرداز است و کلماتش واقعیّت ندارد، چنانکه خواهد آمد.
(بَلْ اَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ) (وَ ما یَخْدَعُونَ اِلَّا اَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُونَ) شعر در اینگونه آیات به معنی دانستن و درک است.
(وَ لْیَتَلَطَّفْ وَ لا یُشْعِرَنَ بِکُمْ اَحَداً) اشعار به معنی اعلام است. یعنی «ناشناسی کند و کسی را به وضع شما با خبر ننماید.»
•
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شعر»، ج۴، ص۴۳-۴۴.