سُبْحٰانَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سُبْحٰانَ:(وَ مَنِ اتَّبَعَني وَ سُبْحانَ اللّهِ) «سُبْحٰانَ» مصدر است و صيغه‌اى است از «تسبيح»،به معنای «
پاک و منزه داشتن» و هيچ‌گاه به تنهايى استعمال نمى‌شود، بلكه اضافه خواهد شد.
اين جمله نشان مى‌دهد كه هر مسلمانى كه پيرو
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است به نوبه خود دعوت كننده به سوى
حق است و بايد با سخن و عملش ديگران را به راه
اللَّه دعوت كند.
و نيز نشان مى‌دهد كه رهبر بايد داراى
بصیرت و بينايى و آگاهى كافى باشد، وگرنه دعوتش به سوى حق نخواهد بود. سپس براى تاكيد، مى‌گويد:
خداوند يعنى همان كسى كه من به سوى او دعوت مى‌كنم پاک و منزه است از هر گونه
عیب و
نقص و شبيه و شريک
(وَ سُبْحانَ اللَّهِ).
به موردی از کاربرد «سُبْحٰانَ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ هَذِهِ سَبيلي أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصيرَةٍ أَنَاْ وَ مَنِ اتَّبَعَني وَ سُبْحانَ اللّهِ وَ ما أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكينَ) «بگو: اين راه من است! من و پيروانم، با بصيرت كامل، به سوى خدا دعوت مى‌كنيم. منزّه است خدا! و من از مشركان نيستم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
خدای سبحان بعد از آن‌كه فرمود
ایمان محض و
توحید خالص بسيار عزيز الوجود و اندک است، و هر كسى بدان نمى‌رسد، با اينكه ايمان و توحيد،
حق و
حقیقت صريح و واضحى است كه آيات آسمان‌ها و زمين بدان دلالت مى‌كنند، اينكه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را مامور نموده تا راه خود را اعلام بدارد، و آن عبارتست از دعوت به چنين توحيدى، دعوتى كه از روى بصيرت است.
پس اينكه فرمود:
(قُلْ هذِهِ سَبيلي) اعلام راه اوست، و جمله
(أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصيرَةٍ) بيان راه اوست، و جمله
(سُبْحانَ اللَّهِ) جمله معترضه است كه در آن خدا را تقديس مى‌كند، و جمله
(وَ ما أَنا مِنَ الْمُشْرِكينَ) تاكيد معناى دعوت به خدا و بيان اين جهت است كه اين دعوت بسوى خدا دعوتى نيست كه به هرطورى كه شد صورت گيرد بلكه دعوتى است كه بر اساس توحيد خالص صورت مى‌گيرد، و به هيچ وجه، از توحيد بسوى شرک گرايش نمى‌كند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سبحان»، ج۲، ص ۲۹۹.
