سَمَّیْتُموهٰا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَمَّیْتُموهٰا:(سَمَّيْتُموهَا أَنتُمْ وَ آباؤُكُم) «سَمَّیْتُموهٰا» از مادّه
تَسميه به معنای نام گذاشتن است.
آیه در مورد شرک است که با قاطعيت مى‌گويد: اين‌ها فقط نام‌هايى است كه شما و پدرانتان بر آن‌ها گذاشته‌ايد (نام‌هايى بى‌محتوى و اسم‌هايى بى‌مسمى) و هرگز
خداوند دلیل و حجتى بر آن نازل نكرده است.
(إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّيْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ) نه دليلى از
عقل بر آن داريد، و نه دليلى از طريق
وحی الهى، و جز يک مشت اوهام و خرافات و الفاظ تو خالى چيزى نيست. و در پايان مى‌افزايد: آن‌ها فقط از گمان‌هاى بى‌اساس و هواى
نفس پيروى مى‌كنند و اين موهومات همه زائيده پندار و هوا است.
به موردی از کاربرد «مُسْمعِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنْ هِيَ إِلّا أَسْماء سَمَّيْتُموها أَنتُمْ وَ آباؤُكُم مّا أَنزَلَ اللَّهُ بِها مِن سُلْطانٍ إِن يَتَّبِعونَ إلّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَى الْأَنفُسُ وَ لَقَدْ جاءهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَى) «اين‌ها فقط نام‌هايى است كه شما و پدرانتان بر آن‌ها گذاشته‌ايد نام‌هايى بى‌محتوا و اسم‌هايى بى‌مسمّا)، و هرگز خداوند دليل و حجّتى بر آن نازل نكرده؛ آنان فقط از گمان‌هاى بى‌اساس و هواى نفس پيروى مى‌كنند در حالى كه
هدایت از سوى پروردگارشان براى آن‌ها آمده است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِنْ هِيَ إِلّا أَسْماءٌ سَمَّيْتُموها أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ ...) ضمیر «هى» به بت‌هاى مذكور يعنى
لات و
عزی و
منات برمى‌گردد، و يا به آن‌ها از اين جهت كه اصنامند، (تا شامل همه بت‌ها شود) و ضمير در سميتموها به اسماء بر مى‌گردد، و تسميه أسماء به معناى
اسم قرار دادن آن‌ها است، و منظور از
سلطان،
برهان و
دلیل است.
و معنى آيه اين است كه اين اصنام كه شما
الهه خود گرفته‌ايد چيزى به جز مشتى اسماء نيستند، كه شما و پدرانتان آن
سنگ و چوب‌ها را به آن اسماء نام‌گذارى كرده‌ايد، و ما وراى اين أسماء مصاديق و مسميات واقعى كه خداى تعالى برهانى بر
اله بودن و ربوبيت آن‌ها نازل كرده باشد ندارند. و حاصل آيه اين است كه مى‌خواهد گفتار مشركين را به اين دليل كه مدركى بر الوهيت آلهه خود ندارند رد كند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سمیتموها»، ص ۴۰۸.
