سَخِرُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَخِرُوا:(مَلأٌ مِّن قَوْمِهِ سَخِرواْ) «سَخِرُوا» از مادّه
سُخْر (به ضم سین و سکون خاء) به معنای ریشخند کردن است.
ساخِر اسم فاعل و به معنای مسخره‌کننده و
سخرى (به ضم سين و كسر آن) به معنى مسخره شده يا تسخير شده است.
ملاء آن اشراف از خود راضى همه جا مستضعفان را به مسخره مى‌گيرند و آن‌ها را موجوداتى پست و در خور
تحقیر مى‌پندارند، چرا كه
زر و
زور ندارند، نه تنها آن‌ها را مسخره مى‌كنند، بلكه افكارشان هر قدر بلند باشد و مكتبشان هر اندازه ريشه‌دار باشد و اعمالشان هر چند كاملا حساب شده باشد به پندار آن‌ها در خور تحقير است و به همين
دلیل پند و اندرز و هشدار و اعلام خطر در آن‌ها اثر نمى‌كند، تنها تازيانه‌هاى
عذاب دردناک الهى بايد بر پشت آن‌ها نواخته شود.
به موردی از کاربرد «سَخِرُوا» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ يَصْنَعُ الْفُلْكَ وَ كُلَّما مَرَّ عَلَيْهِ مَلأٌ مِّن قَوْمِهِ سَخِرواْ مِنْهُ قالَ إِن تَسْخَرواْ مِنّا فَإِنّا نَسْخَرُ مِنكُمْ كَما تَسْخَرونَ) «او مشغول ساختن كشتى بود، و هر زمان گروهى از اشراف قومش بر او مى‌گذشتند، او را مسخره مى‌كردند؛ ولى
نوح گفت: اگر ما را مسخره مى‌كنيد، ما نيز شما را همين‌گونه مسخره خواهيم كرد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: سخريه به معناى اين است كه
انسان كارى را بر خلاف آن‌چه در باطن دارد انجام دهد، بطورى كه هر بيننده‌اى به كم‌عقلى انجام دهنده آن كار پى‌ببرد، و از همين باب است
کلمه تسخير چون تسخير به معناى آن است كه كسى را آن
قدر با
قهر استضعاف كنى كه
ذلیل شود، و فرق ميان سخريه و بازى اين است كه در سخريه معناى
خدعه و نيرنگ و ناقص جلوه دادن طرف مى‌باشد، و معلوم است كه طرف بايد موجودى جاندار باشد تا بشود با او نيرنگ كرد به خلاف لعب و بازى كه با جمادات نيز ممكن است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سخروا»، ج۲، ص ۳۲۹.
