زَوْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَوْر (به فتح زاء و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای قصد، میل و انحراف است.
مشتقات
زَوْر که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
زُرْتُمُ (به ضم زاء، سکون راء و ضم تاء) به معنای به زیارت قبرها رفتید؛
تَتَزاوَرُ (به فتح تاء اول، تاء دوم، زاء و ضم راء) به معنای میل می‌کند؛
الزُّورِ به معنای سخن باطل؛
زُوراً به معنای گفتار ظالمانه است.
زَوْر به معنای قصد و ميل است.
از
اقرب الموارد روشن می‌شود كه
زور از باب
نصر ينصر به معنى قصد است.
زيارت نيز از آن است، مثل:
(حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ) از باب
علم يعلم و كرم يكرم به معنى ميل و انحراف است،
مثل:
(وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ... ذاتَ الشِّمالِ ...) راغب گويد:
زور به (فتح ز) بالاى سينه است، مانند:
«زُرْتُ فُلَاناً:» او را زيارت كردم؛ يعنى با سينه خود وى را ملاقات نمودم.
زور به (فتح ز) ميل و انحراف با سينه است.
ازْوَر كسى است كه سينه‌اش مايل و كج باشد.
بئر زَوْرَاء چاهى است كه كج كنده باشند و به دروغ
زور (به ضمّ ز) گفته‌اند كه از جهت خود (كه راستى است) منحرف است، فرموده:
ظُلْماً وَ زُوراً زور چنان‌كه از راغب و اقرب نقل شد و
طبرسی و
جوهری و غيره گفته‌اند به معنى كذب است.
ظاهرا مراد قول منحرف از
حق و قول باطل است؛ اعم از آن‌كه دروغ يا غير آن باشد.
از رديف
اوثان و قول زور به دست می‌آيد كه سخن باطل از نظر قرآن چنان كار زشتى است كه در رديف
بت و
بت‌پرستی است.
به مواردی از
زَوْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ) (تا آن جا كه به ديدار قبرها رفتيد. (و به فزونى قبور مردگانتان افتخار كرديد.))
(وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ... ذاتَ الشِّمالِ ...) «مى‌بينى
آفتاب را از
غار آن‌ها به طرف شمال ميل می‌كند.»
(فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ) (از
پلیدی بت‌ها اجتناب كنيد، و از سخن
باطل بپرهيزيد.)
(وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذا إِلَّا إِفْكٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً) (و
کافران گفتند: اين قرآن فقط دروغى است كه او به خدا
افترا بسته، و گروهى ديگر او را بر اين كار يارى داده‌اند. آن‌ها با اين سخن، ظلم و دروغ بزرگى را مرتكب شدند.)
روشن می‌شود كه گفتار ظالمانه زور است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زور»، ج۳، ص۱۸۹.
