سوره قدر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سوره قدر نود و هفتمین
سوره قرآن می‌باشد.
«قدر» به معنای اندازه، سنجش
و ارزش است. در این
سوره ، از شب ارزش آفرینی، اندازه گیری
و مقدرات
انسان سخن به میان آمده است؛ شبی که از هزارماه برتر است
و در یکی از شب‌های
ماه رمضان (۱۹، ۲۱ یا ۲۳) قرار دارد
و قرآن در آن نازل شده است؛ شب اتصال مطلق میان
زمین و ملکوت اعلی
و فرودآمدن
ملائکه و روح از
آسمان و شب سلامت است.
امام خمینی در بیان محتوا
و حقیقت
شب قدر، معتقد است، شب قدر، شب نزول
فرشتگان،
نزول وحی و وصال
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است
و معتقد است برای هر شیء در این عالم، حقیقت
و ملکوت غیبی است
و از مراتب قوس نزول عالم به اعتبار پنهان شدن خورشید حقیقت (یعنی حق تعالی) در افق تعینات خلقی به «لیل»
و از مراتب قوس صعود به اعتبار طلوع خورشید از آن به «یوم» تعبیر می‌کند.
ایشان قوس نزول را «لیلة القدر محمدی (صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم) »
و قوس صعود را «یوم القیامه احمدی (صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم) » می‌نامند، زیرا این دو قوس عالم، امتداد نور فیض منبسط
و حقیقت محمدی است که نخستین تعین اسم اعظم
الله می‌باشد
و همه تعینات ظهور این حقیقت می‌باشند
و از آن جا که در نظر وحدت، عالم بیش از یک شب
و روز نیست؛ از این رو شب قدر محمدی
و روز قیامت احمدی یکی بیش نیست
و کسی که این حقیقت در او پیاده شود، همیشه شب قدر
و روز قیامت برای او محقق است،
بر این اساس شب قدر، شبی است که خورشید حقیقت با همه اسما
و صفات خود در بنیه
و تعین انسان کامل غروب می‌کند، از این‌رو
انسان کامل، منطبق بر شب قدر است
و فجر لیلة القدر، وقتی است که شمس حقیقت در روز قیامت از پس پرده تعینات خارج شود.
امام خمینی در
سوره قدر دو احتمال برای روح ذکر می‌کند: مراد از روح، روح الامین
و جبرئیل است یا مراد
روح اعظم است. این روح به اعتبار اینکه قلم تدوین در عالم وجود است، قلم اعلی
و به اعتبار اینکه همه حقایق در آن جمع است،
عقل اول می‌باشد. به اعتقاد امام خمینی طبق برخی روایات روح اعظم با رسول خدا (صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم) بود
و با
ائمه (علیهم‌السّلام) نیز هست
و این روح اعظم از فرشتگان می‌باشد.
۱. پنج آیه به شمارش بیشتر مکتب‌های تفسیری از جمله کوفی، شش
آیه به عدد شامی، سی کلمه
و ۱۱۲ یا ۱۱۴ حرف دارد.
۲. در ترتیب نزول، بیست
و پنجمین و در
قرآن نود و هفتمین
سوره است.
۳. پس از
سوره عبس و پیش از
سوره شمس در
مکه پیش از
هجرت نازل شده
و هیچ آیه مدنی ندارد. تنها برخی این
سوره را مدنی دانسته‌اند.
۴. از نظر کمیت، از
سوره‌های مفصل
و از نوع اوساط آن قلمداد می‌شود.
۵. در این
سوره، نسخی واقع نشده است.
۱. درباره
شب قدر ، مهم‌ترین
و مبارک‌ترین شب
سال سخن گفته است.
۲. تاریخ نزول
قرآن را بیان کرده که در شب قدر بوده است.
۳. مطالب این
سوره به هم پیوسته
و از آغاز تا پایان درباره یک موضوع (شب قدر) سخن گفته است.
•
فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«سوره قدر». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم
و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.
