اعتکاف عبارت است از ماندن در مسجد بهقصد اینکه با آن بندگی خدا نماید، و لازم نیست نیّت عبادت دیگری غیر از ماندن در مسجد به آن ضمیمه شود، اگرچه احوط (استحبابی) است.
و از شرایط اعتکاف آن است که «در یکی از مساجد چهارگانه، مسجدالحرام، مسجدالنبی (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، مسجد کوفه و مسجد بصره باشد و در غیر این مساجد محل اشکال است، پس در سایر مساجد جامع بنابر احتیاط (واجب) باید بهقصد رجاءو احتمال مطلوبیّت آورده شود؛ اما در غیر مساجد جامع، مانند مسجد قبیله یا بازار جایز نیست.»
بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسانوحیوان روح دارد در مسجد نقش کنند. و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گلوبوته مکروه است.
با نظر به روایاتی که درباره فضیلت مسجد وعبادت در آن و رعایت آداب و... آمده است، درمییابیم که مسجد مکانی است که آدمی را به آخرت ترغیب کند و از دنیاو زینتهای آن جدا کند و پرداختن به زینت ظاهری بیش از اندازه با این امر منافات دارد.
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: سه چیز نزد خداوند شکایت میکنند: مسجد خراب که نمازگزار ندارد، دانشمندی که در میان نادانان زندگی میکند (زیرا از علم او بهره نمیبرند) و قرآنی که قرائت نمیشود و گردوغبار روی آن را گرفته است.
بنابراین آنچه که از منابع روایی فهمیده میشود، آبادی معنوی مساجد است و نه تزئین ظاهر آن. البته آنگونه هم مخروبه نباشد که با شأن و جایگاه مسجد سازگاری نداشته باشد.