زَجْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَجْر (به فتح راء و سکون جیم) از
واژگان قرآن کریم به معنای راندن با صدا است.
زَجْر به معنای راندن با صدا است سپس گاهى در صدا و گاهى در مطلق راندن به كار می‌رود.
عبارت
راغب چنين است «
الزَّجْرُ طرد بصوت. ثم يستعمل فى الطرد تارة و فى الصوت اخرى» صحاح،
قاموس و
اقرب منع و نهى گفته‌اند.
اين معانى قريب به هم هستند.
به مواردی از
زَجْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ يَنْظُرُونَ) يعنى «
قیامت فقط يک صيحه و يا يک حركت است آن‌گاه همه زنده شده نگاه می‌كنند.»
آيه در جواب كسانى است كه وقوع قيامت را بعيد می‌دانستند. چون وقوع قيامت با صيحه و فرياد است.
(إِنْ كانَتْ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ) (صيحه واحدى بيش نيست، فريادى عظيم بر مى‌خيزد ناگهان همگى نزد ما احضار مى‌شوند.)
لذا زجره به معنى صيحه است يعنى با يک صيحه قيامت بر پا می‌شود.
طبرسی كه زجر را برگرداندن گفته می‌گويد: گویى مردم از حال خود به
محشر برگردانده شده‌اند.
يعنى «بنده ما
نوح را تكذيب كرده و گفتند ديوانه است و منع و طرد شد گوئى فرياد كشيده گفته‌اند: ساكت باش!»
(وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنَ الْأَنْباءِ ما فِيهِ مُزْدَجَرٌ) يعنى «از اخبار گذشتگان به آن‌ها آمد چيزی‌كه در آن موعظه و منع از ارتكاب
گناهان است.»
ازدجار به معنى زجر است. مزدجر در آيه
مصدر میمی است چنان‌كه
المیزان گفته شده است.
(و به نهى‌كنندگان (فرشتگان بازدارنده)، و تلاوت‌كنندگان پياپى آيات الهى، كه به
یقین معبود شما يگانه است.)
راجع به اين آيات رجوع شود به «تلى» كه مشروحا گفته شده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زجر»، ج۳، ص۱۵۷.
