رکوب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رُکوب ( به ضم راء) از
واژگان قرآن کریم و به معنای سوار شدن است.
رُكوب به معنای سوار شدن است.
راغب گويد: ركوب در اصل، بودن
انسان است در پشت حيوانى و گاهى به كشتى نشستن اطلاق می‌شود.
(فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ) جوهری از
ابن سکّیت نقل كرده: راكب فقط به شتر سوار اطلاق می‌شود و به
اسب سوار و
خر سوار فارس گفته می‌شود.
راغب گويد: راكب در عرف مختص به
شتر سوار است.
رَكْب جمع راكب است در
اقرب شتر سواران گفته.
(وَ هُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوى وَ الرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ) «و آنها در كناره دور وادى بودند و سواران پائين‌تر از شما بودند.» مراد از ركب كاروان
ابو سفیان لعين است و شايد به واسطه شتر سوار بودن ركب گفته شده.
رُكْبان نيز جمع راكب است.
(فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجالًا أَوْ رُكْباناً) «اگر ترسيديد،
نماز بخوانيد در حالی كه پياده يا سوارها هستيد.»
رِكاب (به كسر راء) : در اقرب گويد: رِكاب شتر و مفرد آن راحله است.
(فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا رِكابٍ) مراد از رِكاب در آيه شتر است يعنى «بر آن اسبى و شترى نتاختيد.»
رَكُوب (به فتح راء) مبالغه و شتر سوارى و به معنى مركوب است.
(وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَكُوبُهُمْ وَ مِنْها يَأْكُلُونَ) رَكوب در آيه به معنى مركوب است. يعنى: «
چهارپایان را براى آنها رام كرديم مركوبشان از آنهاست و از آنها می‌خورند.»
(حَتَّى إِذا رَكِبا فِي السَّفِينَةِ ...) ركوب در آيه در سوار شدن به
کشتی به كار رفته ايضا در
(يا بُنَيَ ارْكَبْ مَعَنا) و آيات ديگر.
(فِي أَيِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَكَّبَكَ) تركيب، گذاشتن اجزاء شيئى بعضى بر بعضى است. صورت و شكل ظاهرى انسان در اثر بودن بعضى از اعضاء بر بعضى است.
(نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَراكِباً) د انه‌هائی كه بعضى بر بالاى بعضى است.
(لَتَرْكَبُنَ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ) «از حالى به حالى می‌افتيد و از درجه‌اى به درجه‌اى بالا می‌رويد.» ظاهرا مراد اطوار
حیات و
مرگ و
بعث است. مثل
(وَ كُنْتُمْ أَمْواتاً فَأَحْياكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رکوب»، ج۳، ص۱۱۷.
