رقب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَقَب (به فتح راء و سکون عین) و
رَقَبَه (به فتح راء و قاف و باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای انتظار وحفظ است. از اين ماده شش مورد در
نهج البلاغه آمده است.
اِرْتِقاب (به کسر الف و سکون راء و کسر تاء) به معنی انتظار است و به معنى اشراف و بالا رفتن نيز آمده است.
مَرْقَبَه (به فتح میم و سکون راء و فتح قاف و باء) یعنی مكان ارتقاب و اشراف و بالا.
رَقيب (به فتح راء) به معنی مراقب و نگهبان است.
رَقَب و
رَقَبَه به معنای انتظار وحفظ است.
«رَقَبَهُ رِقْبَةً و رُقوباً: انتظرهُ و - الشيءَ: حرسهُ»
امام علی(علیه‌السلام) می‌فرماید:
«وَمَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ فِي الْخَيْرَاتِ» یعنی: «هر كه منتظر مرگ باشد به خيرات سرعت مى‌كند.»
(شرح‌های حکمت:
) مراقبت خدا
خوف از
خدا است.
«رَاقَبهُ اللّهَ: خافهُ» همچنین در مقام موعظه فرمود:
«راقَبَ رَبِّهُ، وَ خافَ ذَنْبَهُ، قَدَّمَ خالِصاً، وَ عَمِلَ صالِحاً» یعنی: (از مراقبت پروردگارش لحظه‌اى غفلت نورزد و همواره از گناهان خود بترسد، خالصانه گام پيش نهد و عمل نيک انجام دهد.)
(شرح‌های خطبه:
)
و می‌فرماید:
«و اجْعَلوا لَكُمْ رُقَباءَ» يعنى: «براى شان نگهبانان بگماريد.»
(شرح‌های نامه:
)
آن‌حضرت به
معاویه كه ولايت شام را از آن حضرت مى‌خواست مى‌نويسد:
«وَ تَرَقَّيْتَ إِلى مَرْقَبَة بَعِيدَةِ الْمَرامِ، نازِحَةِ الاَْعْلامِ، تَقْصُرُ دوُنَها الاَْنوقُ، وَ يُحاذى بَها الْعَيّوقُ» یعنی: «خودت را به مرتبه‌اى كشانده‌اى كه مقصدش دور و نشانه‌هايش بعيد است، عقاب بلند پرواز بر آن نتواند رسيد و با ستاره عيوّق برابر خوانده مى‌شود (تو را نرسد).»
(شرح‌های نامه:
) اين مطلب در
گذشت.
از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رقب»، ج۱، ص۴۶۰-۴۶۱.
