رحمان (لغاتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رحمان: (الرَّحْمنُ) نام
«رحمان» بعد از نام
«اللّه»، گستردهترين مفهوم را در ميان نامهاى پروردگار دارد؛ زيرا مىدانيم خداوند داراى دو
رحمت است:
«
رحمت عام» و «
رحمت خاص»؛ نام «
رحمان» اشاره به «
رحمت عام» او است كه همگان را شامل مىشود و نام «
رحيم» اشاره به «
رحمت خاص» او كه مخصوص اهل ايمان و طاعت است. و شايد به همين دليل، نام «
رحمان» بر غير خدا هرگز اطلاق نمىشود (مگر اين كه با كلمه «عبد» همراه باشد) ولى وصف «
رحيم» به ديگران نيز گفته مىشود؛ چرا كه هيچ كس داراى
رحمت عام جز او نيست، اما
رحمت خاص، هر چند به صورت ضعيف، در ميان انسانها و موجودات ديگر نيز وجود دارد.
(الرَّحْمَنُ) (خداوند
رحمان.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان میفرماید: كلمه
الرحمن همانطور كه در تفسير سوره حمد گفتيم
صیغه مبالغه از
رحمت است، و بر زيادى
رحمت دلالت مىكند،
رحمت به وسيله بذل
نعمت، و به همين جهت مناسب آمد كه در اين سوره نعمتهاى عمومى را به رخ بكشد، چه نعمتهاى دنيايى مؤمن و كافر را و چه نعمتهاى آخرتى مؤمن را، و چون نام
رحمان دلالت بر
رحمت عمومى خدا داشت در اول اين سوره واقع شد كه در آن انواع نعمتهاى دنيوى و اخروى كه مايه انتظام عالم
انس و عالم
جن است ذكر شده است. بعضى از مفسرين گفتهاند: نام
رحمان از اسامى
خاص به خداى تعالى است، غير خدا را
رحمان نمىنامند، به خلاف نام
رحيم و
راحم، كه بر ديگران نيز نهاده مىشود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رحمان»، ص۲۴۹.