رحمان (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رحمان: (الرَّحْمنُ) نام
«رحمان» بعد از نام
«اللّه»، گسترده‌ترين مفهوم را در ميان نام‌هاى پروردگار دارد؛ زيرا مى‌دانيم خداوند داراى دو رحمت است:
«رحمت عام» و «رحمت خاص»؛ نام «رحمان» اشاره به «رحمت عام» او است كه همگان را شامل مى‌شود و نام «رحيم» اشاره به «رحمت خاص» او كه مخصوص اهل ايمان و طاعت است. و شايد به همين دليل، نام «رحمان» بر غير خدا هرگز اطلاق نمى‌شود (مگر اين كه با كلمه «عبد» همراه باشد) ولى وصف «رحيم» به ديگران نيز گفته مى‌شود؛ چرا كه هيچ كس داراى رحمت عام جز او نيست، اما رحمت خاص، هر چند به صورت ضعيف، در ميان انسان‌ها و موجودات ديگر نيز وجود دارد.
(الرَّحْمَنُ) (خداوند رحمان.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه الرحمن همانطور كه در تفسير سوره حمد گفتيم
صیغه مبالغه از
رحمت است، و بر زيادى رحمت دلالت مى‌كند، رحمت به وسيله بذل
نعمت، و به همين جهت مناسب آمد كه در اين سوره نعمت‌هاى عمومى را به رخ بكشد، چه نعمت‌هاى دنيايى مؤمن و كافر را و چه نعمت‌هاى آخرتى مؤمن را، و چون نام رحمان دلالت بر رحمت عمومى خدا داشت در اول اين سوره واقع شد كه در آن انواع نعمت‌هاى دنيوى و اخروى كه مايه انتظام عالم
انس و عالم
جن است ذكر شده است. بعضى از مفسرين گفته‌اند: نام رحمان از اسامى خاص به خداى تعالى است، غير خدا را رحمان نمى‌نامند، به خلاف نام رحيم و راحم، كه بر ديگران نيز نهاده مى‌شود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رحمان»، ص۲۴۹.
