رَتَع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَتَع (به فتح راء و تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای گردش و تلذّذ است. این کلمه فقط یکبار در
آیه ۱۲ سوره یوسف آمده است.
رَتَع:
اقرب الموارد آن را تنعم و تلذذ گفته و نيز می‌گويد: خوردن و آشاميدن چهارپا است در فراوانى و وسعت.
صحاح می‌گويد: «
رَتَعَتِ الْمَاشِيَةُ: أَكَلَتْ مَا شَاءَتْ. خَرَجْنَا نَرْتَعُ وَ نَلْعَبُ أي ننعم و نلهو» يعنى چهارپا آنچه می‌خواست بخورد، بيرون شديم لذت مى‌برديم و بازى می‌كرديم.
به عقيده
راغب اصل آن علف خوردن بهائم و در كثرت اكل
انسان به طور استعاره به كار می‌رود.
و خلاصه آنكه: استعمال اين كلمه در انسان به معنى گردش و تنّعم و تلذذ است.
(أَرْسِلْهُ مَعَنا غَداً يَرْتَعْ وَ يَلْعَبْ ...) در
مجمع از ابن زيد نقل كرده كه رتع به معنى گردش است خودش نيز رفت و آمد كه عبارت اخراى گردش است معنى كرده
على هذا معنى آيه چنين است: «او را فردا با ما بفرست تا گردش و
بازی نمايد.»
در
نهج البلاغه نامه ۲۶ آمده:
«وَ مَنِ اسْتَهَانَ بِالْأَمَانَةِ وَ رَتَعَ فِي الْخِيَانَةِ ... فَقَدْ أَحَلَّ بِنَفْسِهِ فى الدُّنْيَا الذُّلَّ ...» یعنی «هر که
امانت را سبک شمارد و در
خیانت بچرد ... درهاى ذلّت و رسوايى را در دنيا به روى خود گشوده....»
(شرح‌های نامه:
)
در
صحیفه سجّادیه دعای ۲۰ آمده :
«فَإِذَا كَانَ عُمُرِي مَرْتَعاً لِلشَّيْطَانِ فَاقْبِضْنِي إِلَيْكَ» «و چون بخواهد عمرم چراگاه
شیطان شود جانم را بستان»
كلمه فوق فقط يكبار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رتع»، ج۳، ص۵۰.
