• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَتَع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَتَع (به فتح راء و تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تنعّم و تلذّذ، خوردن و آشامیدن چهارپا در وسعت و فراوانی و به گردش نیز معنی شده است.
این واژه دارای مشتقی است که در نهج البلاغه آمده است، مانند:
مَرْتَع (به فتح میم و تاء و سکون تاء) به معنای چراگاه است.
سه مورد از این ماده در نهج البلاغه آمده است.



رَتَع به معنای تنعّم و تلذّذ، خوردن و آشامیدن چهارپا در وسعت و فراوانی و به گردش نیز معنی شده است.
هم چنین مَرْتَع به معنای چراگاه است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - رَتَع - نامه ۲۶ (خطاب به عاملان صدقات)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به یکی از عاملان صدقات نوشته:
«وَ مَنِ اسْتَهانَ بِالاَْمانَةِ وَ رَتَعَ فی الْخیانَةِ... فَقَدْ اَحَلَّ بِنَفْسِهِ الذُّلَّ»
یعنی «هر که امانت را سبک شمارد و در خیانت بچرد ذلّت را بر خودش فراهم کرده است.»


۲.۲ - مَراتِعِها - خطبه ۱۱۴ (دعای استسقاء)

در دعای استسقاء فرموده:
«اللّهُمَّ قَدِ انْصاحَتْ جِبالُنا... وَ‌هامَتْ دَوابُّنا وَ تَحَیَّرَتْ فی مَرابِضِها... وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فی مَراتِعِها وَالحَنینَ اِلَی مَوارِدِها»
یعنی «خدایا کوه‌های ما خشکید. چهارپایان ما عطشان شد. در آغلشان متحیر ماندند و در رفت و آمد به مراتع و ناله کردن در برگشتن خسته شدند.»
به فدایت‌ ای مولا و‌ ای خلّاق سخن.



از این ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۳۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۳۳.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۱۴، نامه۲۶.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۳۰-۳۱، نامه۲۶.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۸۳، نامه۲۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹۹، نامه۲۶.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۲۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۳۳۶-۳۳۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۵۲.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۵۸.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۴-۲۶۵، خطبه۱۱۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۲۲۵، خطبه۱۱۳.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۷۱، خطبه۱۱۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۳، خطبه۱۱۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۲۸-۱۲۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۷۸.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۶۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۱۴، نامه۲۶.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۵، خطبه۱۱۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رَتَع»، ج۱، ص۴۳۱-۴۳۲.    






جعبه ابزار