ربیبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فرزند دختری را که
زوجه از
ازدواج قبلی داشته که بعد از
ازدواج مجدد نسبت به همسرش
محرم هست، ربیبه می گویند.
رَبیبه به دختر
همسر از
شوهر دیگر اطلاق می شود.
ربیبه به دختر زوجه از شوهر دیگر اطلاق مى‌شود؛ اعم از دختر
نسبی یا
رضاعی ؛ بدون واسطه یا با واسطه، مانند دختر دختر یا دختر پسر زن؛ قبل از
ازدواج زن با شوهر فعلى، به دنیا آمده باشد یا بعد از آن.
از آن در باب
نکاح سخن گفته‌اند.
از زنهایى که
ازدواج با آنها
حرام مى باشد ربیبه است، به شرط آنکه مرد با مادرش از
قُبُل یا دُبُر نزدیکى کرده باشد؛ خواه به
عقد ازدواج دائم یا موقّت، در
زن آزاد و
کنیز، یا به
ملک و یا به تحلیل در کنیز و خواه ولادت دختر قبل از
ازدواج باشد یا پس از آن.
امام خمینی در
تحریرالوسیله می‌نویسد: «اگر زنی را
عقد نماید
دختر آن زن هرچند پایین برود، بر او
حرام می‌شود درصورتی‌که به
مادر ولو در دُبُر او دخول نموده باشد.»
و «در
حرمت دختر زوجه، فرقی نیست بین اینکه در زمان
زوجیت مادر، موجود باشد یا بعد از خروج زن از زوجیت، متولد شود؛ پس اگر زنی را عقد نماید و به او دخول نماید، سپس او را
طلاق دهد و بعداً
ازدواج نماید و از شوهر دوم دختری متولد شود، این دختر بر شوهر اول
حرام است.»
و اما اگر دخول به او (مادر دختر) ننموده باشد دختر آن زن
عیناً بر او
حرام نمی‌شود ولی
جمعاً بر او
حرام است؛ یعنی آن دختر مادامی‌که مادرش در حباله مرد است بر مرد
حرام می‌باشد، پس اگر زن با
موت یا طلاق یا غیر این‌ها از زوجیت خارج شود
ازدواج آن مرد با آن دختر
جایز است.
به دیگر بیان اگر
آمیزش صورت نگرفته باشد، تا زمانى که مرد، مادر را به عنوان همسر خوددارد، نمى تواند با دختر او
ازدواج کند؛ امّا اگر طلاق دهد یا زن
فوت کند، مى‌تواند با دختر او
ازدواج نماید.
اگر «زن تو با شیر تو برادرش را شیر دهد؛ پس (برادرزن تو)
فرزند تو می‌شود و زن تو خواهر او می‌باشد، پس آیا بر تو
حرام می‌شود از جهت اینکه خواهر فرزند تو، یا دختر تو است یا ربیبه تو، و این دو بر تو
حرام می‌باشند و زوجه تو به منزله آنها است، یا نه؟ پس کسی که
عموم منزلت را قبول دارد می‌گوید بلی
حرام است و کسی که آن را
قبول ندارد می‌گوید
حرام نیست.
توضیح اینکه «اگر به سبب رضاع، یکی از عناوین هفت‌گانه (مادر و دختر و خواهر و عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر) حاصل نشود، لیکن عنوان خاصی پیدا شود که اگر با ولادت پیدا می‌شد
ملازم و متحد با یکی از عناوین هفت‌گانه می‌شد مانند اینکه زنی فرزند دخترش را شیر دهد، پس مادر فرزند دخترش می‌شود و مادر فرزند دختر از آن هفت تا نمی‌باشد لیکن اگر مادر بودن فرزند دختر با ولادت بود، دختر او می‌شد و دختر از
محرّمات هفت‌گانه است، پس آیا مثل این رضاع هم
محرّم است پس مرضعه فرزند دختر مانند دختر می‌باشد یا نه؟
حق دومی است. و بعضی گفته‌اند که اولی است. و این همان است که در زبان‌ها به عموم منزلت مشهور شده که بعضی از اجلّه آن را پذیرفته‌اند.»
و از جمله
مصادیق آن مساله‌ای است که گذشت.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۵۸-۵۹. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
