• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذِمَّة (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ذِمَّه (به کسر ذال و تشدید میم) از واژگان قرآن کریم به معنای عهد و پيمان‌ است. این واژه دو بار در قرآن آمده است.



ذِمَّه به معنای عهد و پيمان‌ است.
در اقرب گويد «الذِّمَّة: العهد و الامان و الضّمان» ذمّى از فرق یهود و نصاری آن كس را گويند كه در پناه اسلام است و با مسلمانان پيمان و عهد بسته است.


(... لا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً ... • لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً ...) يعنى «درباره هيچ مؤمن قرابت و پيمانى را رعايت نمی‌كنند.»


در نهج البلاغه نامه ۵۳ كه عهد مالک اشتر است آمده‌ : «وَ مِنْهَا أَهْلُ الْجِزْيَةِ وَ الْخَرَاجِ مِنْ أَهْلِ‌ الذِّمَّةِ وَ مُسْلِمَةِ النَّاسِ.» («اهل جزيه و ماليات» اعم از كسانى كه در پناه اسلامند و يا مسلمانند.) (شرح‌های نامه: )


اين كلمه فقط دو بار در قرآن آمده كه نقل شد.


۱. توبه/سوره۹، آیه۸.    
۲. توبه/سوره۹، آیه۱۰.    
۳. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۲۳.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۶۶.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۳۰۷.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۸.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۱۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۲۱۰.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۱۵۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۰۴، نامه۵۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۰۰، نامه۵۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۱، نامه۵۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۵، نامه۵۳.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۶.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۴۴۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۹۷.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۵۰.    
۲۱. توبه/سوره۹، آیه۸.    
۲۲. توبه/سوره۹، آیه۱۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذمة»، ج۳، ص۲۳.    






جعبه ابزار