ذَمْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَمْر (به فتح ذال و سکون میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ترغیب کردن است.
•
ذَمار (به فتح ذال) اسم فعل است به معنى تشوق به
جنگ؛
•
ذِمار (به کسر ذال) هر چيزى است كه
حفظ و
حمایت و
دفاع از آن لازم است مانند ناموس،
اهل بیت، وطن و غيره.
چهار مورد از اين كلمه در «نهج البلاغه» آمده است.
ذَمْر بر وزن عقل به معنی ترغيب كردن است.
«
ذَمَرَهُ على الامر ذَمْراً: حضَّهُ.»
مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) آنگاه كه خبر اهل
بصره را شنيد فرمود:
«أَلا و إِنَّ الشَّيْطانَ قَدْ ذَمَّرَ حِزْبَهُ وَ اسْتَجْلَبَ جَلَبَهُ لِيَعودَ الجَوْرُ إِلَى أَوْطانِهِ.» يعنى «
شیطان حزب خويش را تشويق كرده و از لشكريانش خواسته حركت كنند، تا
ظلم گذشته به محل‌هايش باز گردد.»
«ذمر» از باب ضرب يضرب و تفعيل هر دو نقل شده است در وجه دوم براى تشديد آيد، جلب بر وزن شرف چيزى است كه از شهرى به شهرى جلب مى‌شود.
آن حضرت در
نامه ۱۶ فرموده:
«وَ اذْمُروا أَنْفُسَكُمْ» يعنى «خودتان تشويق كنيد.»
ذَمار (به فتح ذال) اسم فعل است به معنى تشوق به جنگ و
ذِمار (به کسر ذال) هر چيزى است كه حفظ و حمايت و دفاع از آن لازم است مانند ناموس، اهل بيت، وطن و غيره.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در تشويق ياران به جنگ فرموده:
«وَ رايَتَكُمْ فَلا تُميلوها وَ لا تُخِلّوها وَ لا تَجْعَلوها إِلاّ بِأَيْدی شُجْعانِكُمْ وَ المانِعينَ الذِّمارَ مِنْكُمْ.» يعنى «و
پرچمتان را كج نكنيد و خالى نگذاريد، و ندهيد آن را مگر به دست شجاعان خود كه از
حریم دفاع كنند.»
هم چنین از آن است که حضرت فرمود:
«أَيْنَ الْمانِعُ لِلذِّمارِ» (كجايند آن‌ها كه در برابر حوادث سخت همچون سپرند؟)
چهار مورد از اين كلمه در «نهج البلاغه» ديده مى‌شود.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذمر»، ج۱، ص۴۱۶.
