ذات (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذات از
واژگان قرآن کریم به معنای صاحب است. تثنیه آن ذَواتان و جمعش ذَوات است. واژه ذات، ۳۰ بار در قرآن آمده است.
ذات مؤنّث
ذو است به معنى صاحب.
نحو:
(اِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ) موصوف آن جمع است لذا مؤنث آمده یعنی: «خدا به چیزهائی که در سینه‌هاست و مصاحب سینه‌هاست داناست».
(وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُکِ) چون
سماء مؤنث است لذا وصف آن ذات آمده.
تثنیه آن ذَوَاتَان و جمعش ذَوَات است. نحو
(وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ.... ذَواتا اَفْنانٍ) «هر که از مقام پروردگار خویش بترسد دو
بهشت دارد... هر دو دارای شاخه‌هاست.»
اما جمع آن در قرآن مجید به کار نرفته است.
ذات گاهی به معنی طرف، حال و نفس الشی‌ء آمده نحو
(تَتَزاوَرُ عَنْ کَهْفِهِمْ ذاتَ الْیَمِینِ) یعنی «از
کهف آنها به طرف راست میل می‌کند»
و نحو
(وَ اَصْلِحُوا ذاتَ بَیْنِکُمْ...) یعنی «حالی که در میان خویش دارید اصلاح کنید.»
در
اقرب الموارد پس از شمردن موارد استعمال آن می‌گوید در اکثر این عبارات راجح آن است که ذات همان ذات به معنای صاحب باشد.
ذات، ۳۰ بار در قرآن آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذات»، ج۳، ص۳۰.
